4038600646

działalności gospodarczej i związanej z tym konieczności oddzielenia funkcji właściciela od funkcji zarządzania. Wymagało to regularnego sporządzania raportów skierowanych od zarządów do właścicieli.

Za początek profesjonalnej rewizji sprawozdań finansowych (audytu) przyjmuje się zwykle 1862 r., kiedy uchwalono w Wielkiej Brytanii ustawę o spółkach „British Companies Act". Ustawa ta zawierała przepisy porządkujące i standaryzujące system rachunkowości spółek, w celu sporządzania raportów finansowych o odpowiedniej jakości i przeciwdziałania oszustwom. Wskazano w niej na potrzebę niezależnego przeglądu ksiąg rachunkowych. Posiadając najstarsze uregulowania prawne dotyczące badania sprawozdań (raportów) finansowych, Wielka Brytania uważana jest za miejsce powstania rewizji sprawozdań finansowych oraz zawodu biegłego rewidenta. W 1854 r. na mocy przywileju królewskiego powstało w Edynburgu Stowarzyszenie Księgowych, uprawnione do nadawania tytułu biegłego księgowego (charted accountant). W 1880 r. powstał Instytut Biegłych księgowych Anglii i Walii, a następnie Instytut Biegłych Księgowych Irlandii. W zmianach British Companies Act dokonywanych od początku XX wieku widoczna jest tendencja do zwiększania zakresu informacji ujawnianych w rocznych sprawozdaniach finansowych spółek. Powodowało to konieczność ciągłego rozwoju rewizji tych sprawozdań. Rosnące znaczenie wiarygodnych sprawozdań finansowych w Stanach Zjednoczonych ameryki pociągnęło za sobą wpływ brytyjskich biegłych rewidentów na rachunkowość amerykańską w początkowym okresie jej rozwoju. W 1887 r. powstało Amerykańskie Stowarzyszenie Biegłych Księgowych - American Association of Public Accountants AAPA), zastąpione później przez Amerykański Instytut Dyplomowanych Biegłych Księgowych - American Institute of Certified Public Accountants (AICPA). Instytut wywiera duży wpływ na rozwój sprawozdawczości finansowej. Jest wydawcą czasopisma „Journal of Accountancy". W całym kraju pojawiły się niezależne, stanowe stowarzyszenia, które zjednoczyły się w 1936 r.^{1 2} w Amerykański Instytut Księgowych - American Institute f Accountants (AIA). W 1957 roku dodano do tej nazwy słowo „dyplomowany" (certified) i zmieniono AIA w AICPA.

Rewizja sprawozdań finansowych rozwinęła się znacznie w Stanach Zjednoczonych na początku XX wieku, a jej znaczenie wzrosło istotnie na skutek wielkiego kryzysu lat trzydziestych. Winą za krach Nowojorskiej Giełdy w 1929 r. obarczono częściowo brak jednolitych zasad rachunkowości i fakt, iż „... zarząd i jego księgowi mogą kształtować wielkość określonych granicach w dużym stopniu według swojego uznania".³ Od 1933 r. Nowojorska Giełda - New York Stock Exchange wprowadziła wymóg, aby wszystkie spółki, które miały być notowane na giełdzie dostarczały sprawozdania finansowe opatrzone certyfikatem biegłych rewidentów „przyjęte w świetle prawa danego stanu lub państwa".⁴

Po II wojnie światowej następuje szybki rozwój gospodarczy, a w ślad za nim rozwój regulacji w zakresie rachunkowości i rewizji sprawozdań finansowych. Regulacje te dokonywane są na poziomach:

krajowym - w formie ustaw oraz krajowych standardów rachunkowości, krajowych standardów rewizji finansowej,

wspólnotowym - w formie dyrektyw Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, a później Unii Europejskiej,

międzynarodowym - w formie Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR), aktualnie - Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) oraz Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej (MSRF).

Rewizję sprawozdań finansowych w Polsce usankcjonowało Prawo o spółkach akcyjnych

1

   Ibidem, s. 81-83,68.69.

2

   E.A. Hendriksen, M.F. van Breda, Teoria rachunkowości. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, s. 66-68

3

   A.A. Berle. Jr. G.C. Means. The Modem Comporation and Private Properly. New York 1932, s. 183.

4

   E.A. Hendriksea M.F. van Breda. Teoria rachunkowości ,op. cit., s. 76-88.