4038600647

wprowadzone na mocy Rozporządzenia Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 22 marca 1928 r.¹ Zgodnie z art. 7 tego Rozporządzenia, biegli rewidenci powinni badać sprawozdanie założycieli spółki akcyjnej, a według art. 89 corocznie bilans, rachunek zysków i strat oraz sprawozdanie zarządu spółki. Biegłych rewidentów wyznaczał sąd rejestrowy z listy przedstawionej przez Izbę Przemysłowo-Handlowa, na mocy Rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14 grudnia 1928 r. o układaniu i przedstawianiu przez izby przemysłowo-handlowe sądom (sędziom) rejestrowym list, zawierających spis biegłych rewidentów.¹² Uregulowanie to przejął następnie Kodeks Handlowy z 1934 r.

Po II wojnie światowej, ustawą z dnia 9 marca 1949 r. powołano Najwyższą Izbę Kontroli (NIK).¹³ Przedmiotem jej działania była kontrola działalności gospodarczej, administracyjnej i finansowej jednostek państwowych, spółdzielczych i organizacji społecznych. W listopadzie 1952 r. NIK zastąpiono Ministerstwem Kontroli Państwowej. Zakres działania i organizację organów kontroli finansowej uregulowano Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 26 października 1954 r.¹⁴ Zadaniem księgowych rewidentów było przeprowadzanie planowej rewizji, a jej głównym celem była ochrona mienia społecznego i oddziaływanie na stan rachunkowości badanych jednostek. Uchwałą Rady Ministrów z dnia 12 maja 1959 r. w sprawie rewizji finansowo-księgowej państwowych jednostek organizacyjnych¹⁵ wprowadzono zawód dyplomowanego biegłego księgowego o pewnych cechach przedwojennego biegłego rewidenta. Uchwałą Rady Ministrów z dnia 10 listopada 1971 r. w sprawie resortowej kontroli działalności gospodarczej państwa,¹⁶ przekształcono rewizję finansowo-księgowa w rewizję gospodarczą obejmującą swym zakresem również kontrolę wewnętrzną. Ostatnim - w okresie gospodarki nakazowej - aktem prawnym regulującym rewizję sprawozdań finansowych w Polsce było Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 lipca 1982 r. w sprawie weryfikacji rocznych bilansów przedsiębiorstw państwowych oraz innych jednostek organizacyjnych,¹⁷ w którym ponownie uregulowano zasady rewizji na zlecenie izb skarbowych.

W procesie transformacji gospodarki polskiej z modelu nakazowego do modelu rynkowego konieczne stało się dostosowanie regulacji prawa o rachunkowości i rewizji sprawozdań finansowych do potrzeb gospodarki rynkowej, a w szczególności wzrostu zainteresowania realnymi wynikami ekonomicznymi oraz napływu inwestorów zagranicznych, traktujących rewizję sprawozdań finansowych jako jeden ze sposobów sprawowania kontroli nad jednostkami gospodarczymi, w które zainwestowali. Podstawę prawną niezależnego badania sprawozdań finansowych jednostek gospodarczych oraz powołania biegłych rewidentów, których cele i zadania wyznaczały nowe warunki, stworzyła Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o badaniu i ogłaszaniu sprawozdań finansowych oraz o biegłych rewidentach i ich samorządzie.¹⁸ Na mocy tej ustawy, 20 czerwca 1992 r. odbył się w Warszawie pierwszy krajowy zjazd biegłych rewidentów, na którym powołano samorząd zawodowy - Krajową Izbę Biegłych Rewidentów (KIBR). Uchwalając ustawę z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości,¹⁹ włączono w jej zakres problematykę badania i ogłaszania sprawozdań finansowych. Problemy zawodu biegłych rewidentów oraz ich samorządu, zostały ponownie uregulowane ustawą z dnia 13 października 1994 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie.²⁰

Krajowa Izba Biegłych Rewidentów została przyjęta w listopadzie 2001 r. w poczet

1

   DZU. RP z 26 marca 1928 r.. nr 39. poz. 383.

¹²    MP z 21 gnidnia 1928 r.. nr 294, poz. 720.

¹³    Ustawa z dnia 9 marca 1949 r. o Najwyższej Izbie Kontroli, Dz.U. nr 13, poz. 74.

¹⁴    Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 października 1954 r. o powołaniu Ministra Kontroli Państwowej, Dz.U. nr 50, poz. 255.

¹⁵    MP nr 58. poz. 278.

¹⁶    MP nr 48. poz. 309.

¹⁷    Dz.U. nr 25. poz. 180.

¹⁸    Dz.U. nr 111. poz. 480

¹⁹    Dz.U. nr 121, poz. 591.

²⁰    Dz.U. nr 121, poz. 592.