KONKURS HISTORYCZNY - GIMNAZJUM
Oświecenie - geneza (w XVII w.), narodziny, rozkwit, wpływ na dzieje cywilizacji i kultury
Problematyka i wymagania konkursu obejmują i poszerzają treści podstawy programowej dla gimnazjum w zakresie historii odnośnie epoki Oświecenia - jej genezy, rozkwitu i wpływu na dzieje cywilizacji i kultury (XVII - pocz. XIX w.). Ucznia obowiązuje znajomość wydarzeń politycznych w XVIII w.
Zagadnienia wiodące na I. II i III etapie konkursu:
I. Rzeczypospolita Obojga Narodów
- Wydarzenia polityczne za panowania Stanisława Augusta - od sejmu konwokacyjnego do abdykacji (1764-1795)
- Geneza Oświecenia w Rzeczpospolitej (panowanie Augusta III)
- Reformy sejmu konwokacyjnego i polityka reform Stanisława Augusta (1764-1772)
- Reformy sejmu rozbiorowego (1773-1775)
- Komisja Edukacji Narodowej i jej działalność
- Sejm Wielki i jego dokonania
- Stanisław August Poniatowski jako polityk i mecenas kultury
- Kultura, filozofia, sztuka: architektura, malarstwo, rzeźba w okresie panowania Stanisława Augusta
- Twórcy polskiego Oświecenia
II. Europa i Ameryka
- Terminy, pojęcia oraz wybitne postacie związane z epoką i filozofią Oświecenia
- Odkrycia naukowe i wynalazki epoki Oświecenia
- Przemiany ustrojowe: gospodarczo-społeczne i polityczne w Anglii (XVII-XVIII w.) oraz Francji, Prusach, Austrii i Rosji w XVIII w.
- Absolutyzm oświecony na przykładzie Prus Fryderyka II oraz Austrii Marii Teresy i Józefa
III.
- Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych oraz Wielka Rewolucja Francuska - geneza, przebieg i konsekwencje dla Europy i świata
Dodatkowe zagadnienia wiodące na III etapie konkursu:
- Poglądy i wkład w epokę Oświecenia: Kartezjusza, Spinozy, Leibniza, Hobbesa, Locke'a, Newtona, Woltera, Rousseau, Monteskiusza, Diderota, Hume’a, Holbacha, Kanta
- Poglądy filozofów Oświecenia: Woltera, Rousseau, Monteskiusza na temat: człowieka, społeczeństwa, państwa, Boga, religii i Kościoła.
- Poglądy i dokonania najwybitniejszych pisarzy politycznych i zwolenników reform: Konarskiego, Kołłątaja, Staszica, Krasickiego, Niemcewicza, Naruszewicza.
- Sentymentalizm, rokoko, neoklasycyzm (klasycyzm) w kulturze: literaturze i sztuce Oświecenia (cechy charakterystyczne, twórcy i ich dzieła)
- Rewolucja agrarna i przemysłowa w Anglii oraz jej konsekwencje, Adam Smith i jego poglądy