4.1 Wstęp
Termin psychiatria (opieka) środowiskowa - community psychiatry, community-based psychiatry, community care, odwołuje się do psychiatrii zainteresowanej lokalną wspólnotą społeczną, w której żyją chorzy. [1] Jest to przyjęta nowoczesna i efektywna forma opieki nad chorymi z zaburzeniami psychicznymi. Znalazło to potwierdzenie w szeregu dokumentów wyznaczających pożądaną strategię na świecie i w Unii Europejskiej.
Wielka Brytania była prekursorem zmian w Europie. W latach 40.-50. XX w. -wprowadzono formułę opieki dziennej przy szpitalach psychiatrycznych. W 1959 r. -wezwano do ograniczania liczby łóżek w dużych ośrodkach psychiatrycznych na rzecz tworzenia łóżek psychiatrycznych w szpitalach ogólnych, szpitalnej opieki dziennej i ośrodków środowiskowych (Mental Health Act, The Hospital Plan for England and Wales).
W Stanach Zjednoczonych i Włoszech doprowadzono do szybkiej redukcji liczby łóżek w szpitalach psychiatrycznych.
Niestety przeniesienie osób chorych z instytucji zamkniętych do społeczeństwa, bez zapewnienia rozwiązań uwzględniających potrzeby chorych spowodowało, że najciężej chorzy pozostali bez pomocy, gdyż nie przyzwyczajeni do funkcjonowania w społeczeństwie nie potrafili korzystać z oferowanych rozwiązań. [6]
Szczególnie w USA, pojęcie psychiatrii środowiskowej wyrosło z nurtu wyodrębniania się ze środowiska szpitalnego, na rzecz opieki realizowanej w środowisku lokalnym.
Z początku psychiatria środowiskowa powstała z myślą o zwiększaniu potencjału zdrowia psychicznego w oparciu o lokalną wspólnotę. Ten aspekt pociągał za sobą skupienie się na promocji zdrowia psychicznego oraz prewencji zaburzeń psychicznych, a nie jedynie na leczeniu.
Założenie takie stanowi jednak dużą i realną przeszkodę w próbach realizacji modelu, co do którego nie istnieją propozycje alternatywne .
6