4806165443

16 Kamil Minkner

i teorii polityki. W tym celu będę analizował napięcia pomiędzy kontekstem społeczno-politycznym, a jego teoretycznym przetwarzaniem.

PUNKTY WĘZŁOWE METATEORII POLITYCZNOŚCI

Badacze zajmujący się politycznością podkreślają przynajmniej trojakie, bynajmniej niewykluczające się, przyczyny wyodrębnienia się tego zagadnienia badawczego w odniesieniu do zmian społeczno-politycznych. Według Agnes Heller, istotne znaczenie miała egalitaryzacja i liberalizacja stosunków społecznych. Do czasu istnienia struktur absolutystycznych, monopol na dysponowanie politycznym potencjałem miały klasy rządzące. Ich działania były w istocie swej polityczne. Podkopanie spetryfikowanych przez lata podziałów społecznych, które doprowadziło do erozji władzy klas dominujących wiązało się z inkluzją nowych grup oraz ich własnym rozumieniem polityczności, jako pochodną artykułowanych potrzeb i interesów politycznych. To, co polityczne przestało być z góry definiowane i z założenia oczywiste, co jeszcze w XIX w. wyrażały takie grupy społeczne, jak robotnicy czy kobiety. Wpływ na te tendencje miały trzy kluczowe, zdaniem Heller, procesy. Pierwszy z nich to rozwój technologiczny, który wyrażał się w industrializacji. Drugi to funkcjonalność społecznego podziału pracy, która znajdowała swój wyraz w kapitalizmie. Trzeci proces wiązał się z nowymi praktykami rządzenia państwem w obliczu zuniwersalizowanych wartości, na czele których wybija się wolność. To właśnie ta ostatnia wartość konkretyzowana w sferze publicznej przesądza według Heller o politycznym charakterze zjawisk³².

Na drugą grupę czynników wskazują refleksje Noela 0’Sullivana. Jego zdaniem problem polityczności należy rozpatrywać w kontekście coraz bardziej złożonych i podzielonych społeczności, które starają się budować powszechnie akceptowalny porządek społeczny. Brak takiej zgody jest główną przyczyną debat na temat polityczności. Zdaniem 0’Sullivana, ich najbardziej wyrazistym przejawem jest zderzenie postmarksistowskiego nurtu demokracji agonistycznej, która postuluje radykalne spluralizowanie demokracji i poszerzenie pola tego, co polityczne z liberalnymi ujęciami w stylu Johna Rawlsa, które postulują zawężenie tego, co polityczne czy z koncepcją dyskursu komunikacyjnego Jurgena Habermasa³³.

³²    A. Heller, O pojęciu polityczności..., op.cit., s. 76-82.

³³    N. 0’Sullivan, Difference and the Concept ofthe Political, op.cit., s. 739-754.