4855312782

Jarosław Zieliński

Umberto Eco o pracach dyplomowych

Dzieło Umberto Eco Jak napisać pracę dyplomową ukazało się po raz pierwszy we Włoszech w 1977 roku; polskie wydanie ukazało się w 2007, trzydzieści lat później. Jednak jest to dla nas dzido bardzo aktualne. Nie tylko dlatego, że pewne zasady pracy naukowej nie zmieniają się. Także dlatego, że dzieło to było odpowiedzią na pewną sytuację we Włoszech tych czasów - pojawienie się uniwersytetów masowych. A to samo zjawisko obserwujemy w naszym kraju po roku 1989, nasilające się jeszcze w nowym stuleciu.

Uniwersytet elitarny a uniwersytet masowy

Dawny uniwersytet był uniwersytetem elitarnym, pisze Umberto Eco. Student swobodnie dysponował swoim czasem, który dzielił pomiędzy naukę, życie studenckie i aktywność w samorządzie. Istotą studiowania były długie seminaria, na których z profesorami i asystentami spotykało się dziesięć, może piętnaście osób. Profesorzy mieli czas dla studentów bo studentów tych było niewielu. Studenci mieli łatwy dostęp do nielicznych zgromadzonych w bibliotekach i czytelniach dzieł.

Dzisiejszy uniwersytet jest uniwersytetem masowym. Edukacja kandydatów na studia stoi na bardzo różnym poziomie. Studentów jest bardzo dużo - na niektórych wykładach pojawiają się tysiące osób. Profesor zna kilkudziesięciu swoich najpilniejszych, najbardziej aktywnych studentów. Wielu studentów pracuje, mieszka daleko od uczelni i ma ograniczony dostęp do lektur; inni nie mają na nie pieniędzy; a ponieważ jest ich wielu, to trudno na owe lektury trafić także w bibliotekach. „Są i tacy, którym nikt nigdy nie powiedział, jak szukać książek w bibliotece” - wskazuje Eco¹.

Nie sposób nie dostrzec analogii pomiędzy włoskimi uniwersytetami lat siedemdziesiątych dwudziestego wieku a polskimi początku wieku dwudziestego pierwszego. W Polsce również dynamicznie rozwijają się uniwersytety masowe; ten model przyjmują nie tylko uczelni prywatne, ale także - być może w nieco mniejszym stopniu - także uczelnie państwowe. Studentów jest wielu. Mają gorsze przygotowanie do studiowania. Nie poświęca im się wiele czasu. Są raczej nastawieni na wynik studiowania - którym jest ukończenie stu-

1

Umberto Eco. Jak napisać pracę dyplomową. Wydawnictwa UW, Warszawa 2007, strona 20.