Nasze włosy ulegają z wiekiem „starzeniu” i jednocześnie przez całe nasze życie podlegają za naszym przyzwoleniem lub bez niego korzystnym lub niekorzystnym oddziaływaniom różnych czynników zewnętrznych. Włosy ulegają uszkodzeniu pod wpływem kumulatywnego działania światła słonecznego, zanieczyszczeń powietrza, wiatru, wody morskiej i wody chlorowanej. Najgorszym z tych czynników jest światło słoneczne powodujące fotochemiczny rozpad wiązań chemicznych w cystynie (głównie wiązania -CtbS—SCffc-) z utworzeniem wolnych rodników, powodujący powstawanie pęknięć w zewnętrznej warstwie włosa. Coraz bardziej skutecznemu przywracaniu stanu normalnego włosom służą pojawiające się od kilku lat szampony wielofunkcyjne tzw. „X w 1”. Ten trend rozwojowy obserwowany w kompozycjach współczesnych kosmetyków (obok różnorodności postaci fizycznych, nowych nut w kompozycjach zapachowych i rosnącego asortymentu kosmetyków naturalnych) obserwuje się również i w innych kategoriach kosmetyków.
Płynne mydła, jak sama nazwa wskazuje, różnią się od klasycznych mydeł toaletowych postacią fizyczną oraz typem występujących w nich surfaktantów. Ich zadanie w higienie osobistej człowieka jest w zasadzie identyczne z działaniem klasycznych mydeł w postaci stałej, inne są natomiast ich własności użytkowe (np. pH „przyjazne" dla skóry człowieka, odporność na wodę twardą) i sposób dozowania do mycia. Płyny do kąpieli, podobnie jak i pozostałe środki do higieny osobistej człowieka, mają za zadanie efektywnie myć i odtłuszczać skórę i włosy. Powinny one ponad to umożliwiać powstawanie obfitej, trwałej i delikatnej piany.
Surowce podstawowe do wytwarzania szamponów do włosów, płynnych mydeł i płynów do kąpieli są w zasadzie takie same. Różnice pomiędzy poszczególnymi środkami związane są z przede wszystkim z zawartością substancji aktywnej oraz z obecnością składników specjalnych, nutą zapachu i zabarwieniem. Zawartość substancji aktywnej w szamponach do włosów wynosi zazwyczaj 10-15 %, w płynnych mydłach 15-20 % a w płynach do kąpieli 20-25 %. W kompozycjach omawianych środków do mycia ciała stosowane są surfaktanty anionowe, amfoteryczne i niejonowe. Wszystkie omawiane płyny do mycia ciała są najczęściej „zagęszczane” (zwiększenie lepkości) dodatkiem chlorku sodowego lub hydrokoloidów naturalnych i syntetycznych. Dodatek tych substancji powoduje znaczny wzrost lepkości roztworu formulacji kosmetycznej zawierającej surfaktanty co ułatwia dozowanie płynu do mycia oraz wywołuje wrażenie u użytkownika, iż stężenie substancji aktywnej w danym preparacie jest duże.
Ramowy skład szamponu do włosów, płynnego mydła lub płynu do kąpieli:
Składnik |
Szampon, % |
Płyn, % | |
1. |
surfaktant anionowy |
0-15 |
0-25 |
2. |
surfaktant amfoteryczny |
0-10 |
0-15 |
3. |
surfaktant niejonowy |
1-3 |
4-6 |
4. |
substancje biologicznie czynne |
0-5 |
0-10 |
5. |
środek konserwujący |
0,01-0,5 |
0,01-0,5 |
6. |
„botanicals” |
q.s. |
q.s. |
7. |
środek zagęszczający |
0-5 |
0-3 |
8. |
kompozycja zapachowa |
q.s. |
q.s. |
9. |
barwnik kosmetyczny |
q.s. |
q.s. |
10. |
inne dodatki |
q.s. |
q.s. |
11. |
woda |
do 100 |
do 100 |