Pierwsza z nich to nic innego jak ułożona poziomo (poniżej granicy przemarzania gruntu) rura PCV z niezamarzającym płynem, tzw. chłodziwem (może to być np. roztwór wodny glikolu), którego zadaniem jest odbiór ciepła i przekazanie go czynnikowi chłodniczemu w parowniku. Niekiedy stosuje się systemy bezpośrednie w których to czynnik chłodniczy odbiera energię z dolnego źródła bez medium pośredniczącego. Jednak w przypadku uszkodzenia takiego układu występuje ryzyko wycieku czynnika, dlatego konieczne jest zastosowanie odpowiedniej i kosztownej armatury.
Drugi sposób wykorzystania energii zawartej w gruncie to kolektor pionowy, czyli przewód z chłodziwem wprowadzany pionowo w głąb ziemi. Zaletami takiego rozwiązania jest niewielka wymagana do instalacji powierzchnia, oraz gwarancja dużej wydajności pompy ciepła (ze względu na stałą wysoką temperaturę panującą na większych głębokościach). Wadą rozwiązania jest konieczność wykonywania kosztownych wierceń głębokościowych, a także skomplikowana procedura uzyskiwania pozwoleń na takowe.
• Zbiorniki wodne: na dnie jeziora lub stawu panuje zwykle stała temperatura ok. 8°C. Jest to zatem atrakcyjny ośrodek dla dolnego źródła ciepła, często wykorzystywany jeżeli tylko warunki naturalne na to pozwalają. W tym celu na dnie zbiornika układa się wymiennik ciepła z chłodziwem. Projektant powinien jednak pamiętać, że żyjące w takim akwenie stworzenia potrzebują odpowiednio wysokiej temperatury, a umiejscowienie w nim wymiennika może ten zbiornik nadmiernie wychłodzić.
• Pod budynkiem: kolejnym sposobem wykorzystania ciepła jest posadowienie przewodów z chłodziwem pod podłogą w piwnicy budynku lub wokół fundamentów. Pozwala to wykorzystać część energii jaka jest tracona przez budynek podczas przenikania ciepła do gruntu.
• Kanalizacja: również często stosowanym patentem jest wykorzystanie kanałów kanalizacji znajdujących się w pobliżu. Charakteryzują się one względnie wysoką temperaturą przez cały rok. Rury z chłodziwem można np. opleść wokół takiego kanału, aby zapewnić wysoką wydajność pracy pompy ciepła.
7. Podsumowanie.
Chłodziarki i klimatyzatory są na tyle rozpowszechnionymi urządzeniami, że ich obecność nikogo i nigdzie nie dziwi. Jednak używanie tych samych maszyn do grzania jest wciąż mało powszechne i nierzadko wywołuje zdziwienie. Niemniej termin „pompa ciepła", powoli przebija się do powszechnej świadomości, jako realna alternatywa dla tradycyjnych urządzeń grzewczych. Dużą barierą w spopularyzowaniu tych urządzeń stanowią wysokie ceny zakupu, zwłaszcza w połączeniu z gruntowym wymiennikiem ciepła, którego koszty wykonania niejednokrotnie przewyższają cenę samego urządzenia. Trzeba jednak pamiętać, że wydajne dolne źródło ciepła jest podstawą aby urządzenie pracowało z wysoka wydajnością i było opłacalne. Często spotyka się sytuacje, gdzie źle zaprojektowane dolne źródło ciepła jest przyczyną opłat za energię elektryczną dorównujących tym, jakie trzeba zapłacić za ogrzewanie gazem ziemnym, gdzie dla dobrze zaprojektowanej instalacji pompy ciepła opłaty takie powinny być o ok. 50% niższe.