5466967400

dominującego pęcherzyka jajnikowego i wydzielanie estrogenów, LH, która z FSH pobudza jajeczkowanie i czynność ciałka żółtego, PRL(prolaktyna), która powoduje po porodzie wydzielanie w gruczołach sutkowych pokarmu. Jajniki wytwarzają estrogeny i progesteron. Estrogeny wydzielane są w czasie całego cyklu w zmieniających się ilościach, największych podczas dojrzewania dominującego pęcherzyka jajnikowego, a w mniejszych w fazie ciałka żółtego. Progesteron wydzielany jest głównie przez ciałko żółte, i jego stężenie we krwi w fazie ciałka żółtego jest wielokrotnie większe od stężenia estrogenów.

Cykl miesiączkowy zaczyna się w pierwszym dniu menstruacji i trwa do ostatniego dnia przed następną menstruacją. Na początku cyklu następuje wzrost pęcherzyka jajnikowego wydzielającego estrogeny. Przed jajeczkowaniem stężenie estrogenów we krwi osiąga swój najwyższy poziom. Zakończenie dojrzewania pęcherzyka wiąże się ze zmniejszeniem wytwarzania w nim estrogenów. Przed jajeczkowaniem występuje wzrost stężenia LH i FSH powodując jego wystąpienie czyli owulację. Owulacja polega na uwolnieniu komórki jajowej do bańki jajowodu. Przed jajeczkowaniem pęcherzyk jajnikowy zaczyna wydzielać niewielkie ilości progesteronu. Jego wydzielanie gwałtownie wzrasta po jajeczkowaniu wraz z przekształceniem pęcherzyka w ciałko żółte. Ciałko żółte utrzymuje się w cyklu przez 10-16 dni tz. do następnej miesiączki. Wydzielany progesteron z estrogenami hamuje wydzielanie gonadotropin oraz uniemożliwia dojrzewanie kolejnych pęcherzyków jajnikowych. Dodatkowe jajeczkowanie jest niemożliwe. Spadek stężenia hormonów jajnikowych w wyniku zaniku ciałka żółtego powoduje miesiączkę, polegającą na złuszczaniu się błony śluzowej macicy z towarzyszącym jej krwawieniem utrzymującym się kilka dni. Jeżeli w siódmym dniu dojdzie do zagnieżdżenia zarodka ciałko żółte przekształca się w ciałko żółte ciążowe, które po 3 miesiącach przekazuje swoje funkcje łożysku.

Hormony jajnikowe wywierają duży wpływ na narząd rodny kobiety. Najłatwiej rozpoznawalnym objawem jest śluz wydzielany przez gruczoły szyjki macicy. Typ śluzu zmienia się w zależności od wydzielania hormonów jajnikowych. Po menstruacji jest on gęstszy, zatrzymuje niepełnowartościowe i uszkodzone plemniki, następnie staje się rzadki i umożliwia przechodzenie plemników do jamy macicy. Po jajeczkowaniu jest gęsty, zamyka ujście kanału szyjki macicy.

10    min.

4.    N-l dzieli klasę na 4 grupy. Każda z grup otrzymuje planszę - fizjologiczne zmiany w cyklu miesiączkowym. Zadaniem grup jest opracowanie i przedstawienie pozostałym uczniom

I grupa - efeków działania hormonów na rozwój i dojrzewanie pęcherzyków,

11    grupa- działania hormonów na szyjkę macicy i śluz,

III    grupa- działania hormonów na błonę śluzową macicy,

IV    grupa- wpływu hormonów na podstawową temperaturę ciała.

5 min.

5.    N-l omawia na podstawie wcześniejszego ćwiczenia fazy cyklu miesiączkowego i objawy płodności.

Cykl miesiączkowy kobiety pod względem płodności dzielimy na 3 fazy:

I-    faza przedowulacyjnej niepłodności względnej, która charakteryzuje się niskim poziomem estrogenów i progesteronu,

II-    faza okołoowulacyjna - płodności, cechuje ją wzrost poziomu estrogenów, który osiąga swój szczyt wyprzedzając moment jajeczkowania, po owulacji poziom estrogenów obniża się a wzrasta poziom progesteronu,

III-    faza poowulacyjnej niepłodności bezwzględnej charakteryzująca się wysokim poziomem progesteronu, który utrzymuje się około 2 tygodni, jeżeli nie doszło do poczęcia

Estrogeny i progesteron wywołują określone zmiany w organizmie kobiety, ponieważ działają na: macicę, szyjkę macicy, pochwę, srom, sutki, ośrodki zawiadujące psychiką i reakcjami emocjonalnymi.

Do głównych objawów płodności zaliczamy: zmiany podstawowej temperatury ciała, zmiany śluzu szyjkowego, zmiany szyjki macicy. Na podstawie tych objawów można wyznaczyć fazę płodności.