Inwentyka czyli kreatywność w biznesie
Z punktu widzenia H.P. Simsa i Ch.C. Manza12 nowa rola przywódcy wyłoniła się z samozarządzanych grup i według autorów jest o wiele bardziej efektywna niż formalne i tradycyjne role. Bowiem pracownikiem wykwalifikowanym nie jest już ten, kto potrafi wykonać zlecone zadania, ale ten, który to zadanie sam lub z innymi wymyślił, wybrał, zdefiniował, zaplanował, wykonał i skontrolował'3. Styl ten nazwali samoprzywództwem (self-leadership). Pracownicy sami motywują się do działania, zarówno w kierunku realizacji celów, które wydają się im atrakcyjne, jak i tych, które są obligatoryjne, choć niekoniecznie pożądane. Koncepcja ta odnosi się do relacji występujących między równymi sobie przywódcami, a nie między przywódcą i podwładnym. Ważnym elementem samoprzywództwa jest wywieranie wpływu na samych siebie, samoobserwacja i ocena. Prowadzi to nie tylko do większej motywacji do pracy, ale sprawia, że są oni bardziej podatni na wpływy współpracowników. Równocześnie zaprzeczają, jakoby brak przywódcy prowadził w efekcie do chaosu w firmie. By sprostać wymaganiom pracy w zupełnie nowych warunkach, liderzy będą musieli wykazać się następującymi cechami14:
■ niezwykle wysokim poziomem percepcji i zrozumienia otaczającej rzeczywistości,
■ wysokim poziomem motywacji do uczenia się i partycypacji w procesie zmian,
■ siłą emocjonalną, by stawić czoło niepokojom własnym,
■ umiejętnością analizy przesłanek kulturowych oraz procesów rozwijających kulturę organizacji pracy,
■ umiejętnością angażowania innych do wspólnej realizacji złożonych zadań niemożliwych do wykonania indywidualnie,
■ chęcią dzielenia się władzą, kontrolą oraz odpowiedzialnością we wszystkich dziedzinach działania organizacji.
Pożądaną cechą indywidualną przywódcy, jak już wspomniałam powyżej, jest również kreatywność, innowacyjność oraz umiejętność twórczego rozwiązywania problemów. Twórczość i pomysłowość ludzi stanowiących podstawę polskiej gospodarki jest jej poważnym atutem, który trzeba pielęgnować. Twórczy lider według T. Lamberta15 musi być wrażliwy na aktualne i przyszłe sytuacje oraz gotowy podejmować samodzielne decyzje
12 C.C. Manz, H.P. Sims, Leading workers to lead themsehes: the extemal leadership of self-tnanaging work teams, „Administrative Science Quarterly” 32/1987, s. 120 i 593.
B. Bartz, Przeobrażenia w świecie pracy i ich wpływ na profil wymagań kwalifikacyjnych, „Pedagogika Pracy” 25/1995, s. 151.
E.H. Schein, Przywództwo a kultura organizacji, [w:] Lider przyszłości, F. Hesselbein, M. Goldsmith, R. Beckhard, [red.], Business Press, Warszawa 1997, s. 89.
15 T. Lambert, Problemy zarządzania, ABC, Warszawa 1999, s. 136.
19