Analiza ryzyka środowiskowego powinna identyfikować wszystkie zdarzenia początkujące awaryjne uwolnienia substancji niebezpiecznych do środowiska, przy użyciu informacji o zdarzeniach historycznych, z drzew błędów itd. Jak w analizie bezpieczeństwa. Należy rozważyć zarówno przyczyny wewnętrzne, jak i zewnętrzne w stosunku do miejsca zdarzenia. Przykładowe przyczyny mogą być następujące:
błąd operatora (80% awarii przypisywanych jest wyłącznie tej przyczynie), niewłaściwy załadunek (np. niewłaściwe napełnianie zbiorników), ekstremalne warunki środowiskowe (np. powódź), utrata obsługi, sabotaż.
Awaria jako zjawisko
Bardzo istotne jest zrozumienie w jaki sposób przebiega awaria. Na przykład jak i dlaczego kolektor nie jest w stanie pomieścić rozlanej substancji. Trzy podstawowe przyczyny, jakie należy rozważyć, aby zrozumieć samo zjawisko awarii, są następujące:
zachow anie uwalnianych substancji, analiza ścieżek na miejscu awarii, efekt domina lub eskalacji.
Konieczne jest określenie w jaki sposób zachowują się substancje po uwolnieniu, np. czy wchodzą w reakcje z powietrzem, wodą lub innymi substancjami, czy zmieniają fazę, w jaki sposób ulegają rozcieńczeniu itd. Zachowanie substancji musi zostać scharaktery zowane zanim zostaną poddane ocenie rodzaje ścieżek. Trzeba rozpatrywać zachowanie substancji w warunkach standardowych oraz przewidywalne zachowanie w warunkach nietypowych.
Ścieżka substancji jest to fizyczna droga lub drogi, jakimi uw olniona substancja może być transportow ana do i w środowisku. Proces ten można przedstawić przy' pomocy drzewa zdarzeń. Analiza ścieżek dla celów oceny ryzyka środowiskowego obejmuje zazwyczaj następujące czynniki: wtórne zanieczyszczenie - schemat, w arunki, możliwości, spływ rozlanych substancji po powierzchniach, do kanałów itd., czynniki związane z zarządzaniem, np. reakcja operatora, procedury' kontroli, odległość pomiędzy źródłami a ścieżkami, plan miejsca awarii, możliwości i warunki drenażu itp., bariery np. kolektory',
cechy geograficzne/geologiczne/hydrogeologiczne, które mogą utrudniać lub ułatwiać migrację zanieczyszczeń,
wpływ zróżnicowanych warunków' pogodowy ch (np. wód sztormowych),
urządzenia oczyszczające,
wykrywanie, zamykanie.
lokalizacja pomp, rurociągów itd.,
zdolności przerobow e urządzeń oczyszczających.
Raport o bezpieczeństwie powinien uwzględniać efekt domina. Trzeba wziąć pod uwagę działalność prowadzoną w sąsiedztwie, które mogą wchodzić w interakcje z działaniem zakładu. W raporcie należy określić, czy zakład został zaliczony do grupy zakładów domina.
Analiza ścieżek pow inna odzw ierciedlać efektywność istniejących i proponow anych środków , jeśli chodzi o ich wpływ na częstotliwość występowania awarii.
Wykaz potencjalnych scenariuszy anarii
Scenariusze awarii powinny być opracowane dla przypadków uwolnień zidentyfikowanych w HAZID. Na przykład scenariusz skutków' dla bezpieczeństwa i środowiska powinien być zdefiniowany dla uwolnień substancji, które mają potencjalny wpływ na poziom bezpieczeństwa i na ochronę środow iska. Następnie można opracowy wać kolejne scenariusze ujmujące wszystkie możliwe skutki dla środowiska i bezpieczeństwa. Wykaz scenariuszy pow inna być wygenerow ana z uw zględnieniem następujących czynników: przebieg i przyczyny awarii,
poważne i drobne przypadki niesprawności wyposażenia załadunkowego, procesowego, rurociągów itd.,
mieszaniny substancji, niechciane produkty uboczne reakcji chemicznych, nietypowe warunki lub stężenia substancji,
zagrożenie wystąpieniem poważnej awarii wynikające z normalnego działania instalacji lub z wystąpienia warunków nietypowych.
14