5673056540

a jego oryginalnym znaczeniem jest nauka (logos) o bycie (ontos). W filozofii z kolei onto-logia stanowi jeden z trzech głównych (obok epistemologii — traktującej o poznaniu — i aksjologii — o normach moralnych) działów tej nauki, dział opisujący świat, który nas otacza, czy też teorię bytu (siedem bardziej precyzyjnych definicji ontologii z punktu widzenia filozofii można znaleźć w [Hem89]).

W bardziej potocznym, a zarazem bardziej zbliżonym do informatycznego, ujęciu ontologia oznacza kategoryzację bytów wyróżnionych w ramach pewnej dziedziny zainteresowań i wyznaczenie powiązań pomiędzy wyróżnionymi kategoriami. Gruber [BMNP03] określa ontologię jako specyfikację konceptualizacji, czyli jawnie wyspecyfikowany podział pojęciowy danej dziedziny wiedzy. Definicja ta ulega doprecyzowaniu w ramach konkretnych ontologicznych reprezentacji wiedzy, do których [GZ06] zalicza: ramy Mińskiego, sieci semantyczne i ontologię oparte na logice opisowej. Właśnie te ostatnie, głównie ze względu na ich związek z inicjatywą Semantycznego Internetu (ang. Semantic Web), są, z punktu widzenia niniejszej pracy, najbardziej interesujące.

1.4    Ontologię oparte na logice opisowej

Ontologię oparte na logice opisowej [BMNP03] stanowią jeden z zasadniczych elementów podstaw teoretycznych niniejszej pracy. Jako takie są znacznie szerzej opisane w rozdziale drugim. Dla zachowania spójności wywodu prezentowanego we wprowadzeniu konieczne jest przedstawienie kilku zasadniczych terminów z dziedziny logiki opisowej.

Logiki opisowej używamy do opisu dziedziny zainteresowań, zwanej uniwersum. Sam opis dziedziny zainteresowań możemy nazwać ontologią. Ontologia w logice opisowej dzieli się na dwie części: terminologię (zbiór aksjomatów) i opis świata (zbiór asercji). Terminologia (TBox) wyszczególnia pojęcia, które mogą być użyte do opisu uniwersum; określa też związki pomiędzy pojęciami w formie aksjomatów. Aksjomaty te mają ściśle sformalizowaną formę i, w zależności od dialektu logiki opisowej, mogą wyrażać różne treści; na przykład: każdy Polak jest Europejczykiem (Polak i Europejczyk to pojęcia). Opis świata (ABox) przyporządkowuje elementy uniwersum (zwane osobnikami bądź indywiduami) poszczególnym pojęciom (w postaci asercji unamych, np. Wojciech jest Polakiem) i pokazuje powiązania pomiędzy osobnikami za pomocą relacji binarnych (Magda kocha Wojciecha).

1.5    Semantyczny Internet

Nieocenionym źródłem informacji jest w obecnej dobie Internet. Zawiera on dziesiątki miliardów stron, a codziennie tworzone są miliony nowych. Możliwość wykorzystania dowolnej strony Internetu jako źródła danych dla systemu zarządzania wiedzą jest potencjalnie bezcenna.

Nadzieję na stworzenie takiej możliwości daje inicjatywa Semantycznego Internetu, czy też Sieci Semantycznej (ang. Semantic Web). Zmierza ona do uczynienia zasobów sieci Internet czytelnymi dla komputerów (ang. machine-readable). Możliwość wykorzystania komputerowej analizy treści dokumentów w sieci wyniesie korzystanie z jej zawartości na zupełnie nowy poziom. Tim Bemers-Lee, twórca sieci WWW, dyrektor W3C i gorący orędownik inicjatywy Semantycznego Internetu, w wywiadzie [Upd05] wypowiada się następująco: „Google doskonale pomaga ludziom odnajdywać różne rzeczy, tak! Ale ułatwienie odnajdywania różnych rzeczy to nie to samo, co korzystanie z Semantycznego Internetu. Semantyczny Internet polega na tworzeniu czegoś nowego na podstawie danych, które sami wprowadziliśmy, czy też łączeniu tego z woluminami danych (...) z innych źródeł, by dokonać nowych odkryć!”.

8