5673056610

Problem kwalifikacji stron umowy ubezpieczenia ze szczególnym...

tej działalności, określa w sposób ogólny granice wolności gospodarczej¹, a z art. 75 ust. 1 pkt 22 wynika właśnie, że działalność ubezpieczeniowa wymaga zezwolenia przewidzianego w ustawie o działalności ubezpieczeniowej. To zezwolenie wydaje organ nadzoru, a jest nim Komisja Nadzoru Finansowego, o której mowa w ustawie z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. Nr 157, poz. 1119 z późn. zm.) (art. 2 ust. 1 pkt 7 u.d.u.). Z kolei zagraniczny zakład ubezpieczeń nie-pochodzący z państwa UE, wykonujący działalność ubezpieczeniową na terytorium Polski, musi mieć formę prawną głównego oddziału, który może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywany (art. 105-106 u.d.u.), a zatem jest tzw. niepełną osobą prawną. Główny oddział musi także uzyskać zezwolenie KNF (wydawane na wniosek zagranicznego zakładu ubezpieczeń) na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej na terytorium Polski. Natomiast zagraniczny zakład ubezpieczeń, pochodzący z państwa członkowskiego Unii Europejskiej², może wykonywać na terytorium Polski działalność ubezpieczeniową przez oddział (art. 131) lub w inny sposób niż przez oddział, w ramach unijnej zasady swobody świadczenia usług (art. 132 i n. u.d.u.), jeżeli uzyskał odpowiednie zezwolenie na tę działalność w państwie UE, w którym ma siedzibę.

Brak miejsca na przedstawienie dogłębnej analizy publicznoprawnych ograniczeń statusu ubezpieczyciela pozwala jedynie stwierdzić, że te ograniczenia są uzasadnione także potrzebą ochrony ubezpieczających oraz innych podmiotów uprawnionych do świadczenia ubezpieczyciela, choćby nie były stroną umowy ubezpieczenia. Te normatywne, publicznoprawne ograniczenia oraz treść decyzji administracyjnej, którą jest zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej, mają wpływ na cywilnoprawne zobowiązania ubezpieczyciela zaciągnięte „w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa”, o których mowa w art. 805 § 1 k.c.

„Dodatkowa” kwalifikacja ubezpieczyciela wynika z faktu, że według kryteriów przyjętych w części ogólnej kodeksu cywilnego jest on przedsiębiorcą w rozumieniu art. 43‘, natomiast jego kontrahent, czyli ubezpieczają-

21

1

   Por. art. 46 ust. 3 u.s.d.g., z którego wynika, że gdy działalność gospodarcza nie może być wykonywana jako wolna, regulowana lub objęta zezwoleniem, to można wprowadzić obowiązek jej koncesjonowania, jeżeli ma ona szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny i wymaga zmiany ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

2

   Pod tym pojęciem, zgodnie z art. 2 ust. 2 u.d.u., należy rozumieć także państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.