5673850263

C. Badanie brzucha

W oglądaniu niepokojącym objawem są uwypuklenia powłok brzusznych, co może sugerować powiększenie nerek w wielotorbielowatości lub w niedrożności układu moczowego, czy też powiększenie jego obwodu w wodobrzuszu. Przy znacznym przepełnieniu pęcherza moczowego powstaje charakterystyczne uwypuklenie okolicy nadłonowej. Skórę brzucha należy dokładnie obejrzeć pod kątem blizn po zabiegach operacyjnych urologicznych (w okolicy lędźwiowej), bądź po przeszczepieniu nerki (w dole biodrowym). W przypadku pacjenta leczonego dializą otrzewnową może być widoczny cewnik TenckhofFa (bądź niewielkie blizny po nim) w linii środkowej brzucha albo w podżebrzu [75].

Osłuchując brzuch warto zwrócić uwagę na szmer naczyniowy, zwłaszcza nad tętnicami nerkowymi, co sugerować może zmniejszenie ich światła (np. w przebiegu nefropatii cukrzycowej lub miażdżycy) [67].

Opukiwanie brzucha wykorzystuje się głównie do określenia górnej granicy pęcherza moczowego (opukując brzuch od nadbrzusza w linii środkowej, w stronę spojenia łonowego), w ocenie wodobrzusza (w pozycji na wznak - odgłos stłumienia pojawia się w obwodowych obszarach jamy brzusznej oraz w pozycji na prawym boku zaczynając opukiwanie od lewej strony, przez pępek, w kierunku do prawej strony brzucha). Metodami pomocnymi w rozpoznaniu wodobrzusza mogą być dodatkowo osłuchiwanie w czasie energicznego wstrząsania brzucha (plusk przelewanego płynu) oraz badanie palpacyjne z wykorzystaniem efektu odbitej fali płynu [72],

Badanie palpacyjne - jeśli jest możliwe (np. trudności w jego prowadzeniu mogą się pojawić u pacjenta otyłego bądź z masywnym wodobrzuszem) ogranicza się do badania nerek i pęcherza moczowego. U osób szczupłych łatwiej bada się nerkę prawą, która jest położona niżej względem lewej. W trakcie badania należy zwrócić uwagę na ich wielkość, konsystencję i powierzchnię. Nerki u osób zdrowych są ruchome (przesuwają się nawet do 3 cm w górę podczas wdechu). W przebiegu wielotorbielatowości nerki mają nieregularną powierzchnię oraz najczęściej są powiększone. W przebiegu zmian nowotworowych nerki są zwykle twarde o nieregularnej powierzchni z charakterystycznym „zakotwiczeniem”, czyli brakiem ruchomości. Pęcherz moczowy, jeśli jest wypełniony moczem, to w czasie palpacji okolicy nadłonowej wyczuwalny jest jako twardy, gładki, obły guz [67],

W przypadku podejrzenia ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek lub niedrożności dróg moczowych można wykorzystać badanie tkliwości w okolicy kątów nerkowych,