5673850510

1. WSTĘP

Związki barwne znajdują szerokie zastosowanie m.in. w chemii analitycznej zarówno w klasycznej analizie jak i w metodach instrumentalnych. W analityce związki barwne stosowane są jako wskaźniki alkacymetryczne, kompleksometryczne, wskaźniki redoks, wskaźniki adsorpcyjne. Związki tego typu stosowane są w roztworach wodnych, rozpuszczalnikach organicznych oraz w układach mieszanych rozpuszczalników.

Prowadzone przez ostatnich kilkadziesiąt lat intensywne badania nad wysoce selektywnymi (jeśli nie specyficznymi) odczynnikami spowodowały, że przy wykorzystaniu związków barwnych można oznaczać większość indywiduów (kationy metali, aniony organiczne i nieorganiczne, obojętne cząsteczki).

Klasyczne wskaźniki pH

Pomiary pH należą do najczęściej wykonywanych pomiarów w laboratorium. Można do tego celu wykorzystać metodę potencjometryczną a także metodę wizualną z zastosowaniem wskaźników pH (indykatorów). Wskaźnikami pH są związki organiczne o charakterze słabych kwasów lub zasad. W roztworze wodnym ulegają one dysocjacji tworząc odpowiednio zabarwiony jon. Wyróżnia się wskaźniki dwubarwne (np. oranż metylowy) oraz jednobarwne (np. fenoloftaleina). Pod względem budowy chemicznej wskaźniki pH należą do wielu grup związków ( np. barwniki azowe, trifenylometanowe).

Ważnym parametrem cechującym tego typu wskaźniki jest wartość ich stałej dysocjacji. Stała ta może zostać wyznaczona wieloma metodami, jednak dla związków barwnych najdogodniejszą wydaje się być metoda spektrofotometryczna.

Wskaźniki metalochromowe

Zdolność do selektywnego tworzenia kompleksów przez związki barwne może zostać wykorzystana do oznaczania np. jonów metali. Wskaźniki takie określane są mianem metalowskaźników lub wskaźników metalochromowych. Związki takie wykorzystywane są w metodach miareczkowania kompleksometrycznego jak i jako selektywne odczynniki w spektroskopii UV-Vis. Przy pomocy typowych odczynników metalochromowych (np. czernie eriochromowe, PAN, PAR itp.) można oznaczać większość kationów metali za

2