5673850853

Wstąp

Stan nadzwyczajny nie jest w polskiej doktrynie pojęciem zbyt często używanym, choć są dostępne publikacje szczegółowo omawiające jego unormowania^{1 2}. Stąd podjęta została próba spojrzenia na stan nadzwyczajny z perspektywy jego konstytucyjnych podstaw w państwach bałkańskich i w Turcji, z poszukiwaniem odniesienia do ewentualnych związków z dorobkiem polskiej teorii prawa.

Większość badań, których efekty zamieszczono w monografii, przeprowadzona została na podstawie analiz tekstów w języku angielskim³.

Przeprowadzenie analiz nie byłoby możliwe bez zapoznania się z dwunastoma systemami prawnymi oraz oddania znaczeń zapisów prawnych w odniesieniu do polskiego stanu prawnego obowiązującego w obszarze stanów nadzwyczajnych. Polskiego czytelnika może np. razić określenie „stan wyjątkowy” (State of emergency), dla oznaczenia stanu nadzwyczajnego wprowadzanego w przypadku wystąpienia klęski żywiołowej, gdyż w większości przypadków stykał się on z określeniem „stan klęski żywiołowej” (State ofnatural disaster), które z kolei prawie nie występuje w analizowanych systemach prawnych. Niemniej mogą wystąpić drobne różnice w stosunku do znanych czytelnikom przekładów oryginalnych tekstów konstytucji i ustaw bezpośrednio

1

Por. np. M. Brzeziński, Stany nadzwyczajne w polskich konstytucjach, Warszawa 2007, C. Grabarczyk, Stany nadzwyczajne w okresie prowizorium konstytucyjnego 1918-1921, „Acta Universitatis Lodzianensis. Folia luridica” 1992, nr 51; Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych ze szczególnym uwzględnieniem prawa

2

praktyki polskiej, red. T. Jasudowicz, Toruń 1998; L. Mażewski, Bezpieczeństwo publiczne. Stany nadzwyczajne w Rzeczpospolitej Polskiej oraz Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej 1918-2009, Toruń 2010; K. Prokop, Stany nadzwyczajne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r., Białystok 2005.

3

Tłumaczenie tekstów sformułowanych w języku prawnym, do których zalicza się teksty konstytucji i ustaw, znacznie różni się od przekładu innych tekstów specjalistycznych, gdyż nie polega wyłącznie na tłumaczeniu tekstu na poziomie językowym, ale także na porównaniu systemów prawnych. Stąd multidyscypli-narny charakter tłumaczeń, który wyraża się w ich związku z językoznawstwem, jak również z kulturoznawstwem i komparatystyką prawniczą. Por. N. Ciesielczyk, Analiza problemów tłumaczeniowych przekładu konstytucji Grecji na język polski, „Investigationes Linguisticae” vol. XVII, s. 108.