Dobre wychowanie od podstaw nie jest rzeczą prostą. Dlatego też częstokroć określa się mianem sztuki. Nie polega ona na spontanicznym działaniu. Jest procesem ciągłym i długotrwałym. Jego istota tkwi w świadomym wprowadzaniu dziecka w systemy pożądanych wartości.
Początkowo z wartościami dziecko spotyka się w rodzinie. Rodzina jest źródłem norm i wartości kształcących postawy młodego człowieka. Jej funkcja wychowawcza pełni zatem fundamentalną rolę. W ahnosferze akceptacji i zrozumienia, uprzejmego reagowania na inne osoby trudno wyobrazić sobie występowanie gwałtownych konfrontacji.
Pojęcie trudności wychowawczych leży w płaszczyźnie dokonywanej oceny. Przymiotnik „trudny” w odniesieniu do człowieka mieści w sobie potrzeby szukania właściwych, nowych sposobów postępowania, włożenia wysiłku, zadania sobie trudu. Najmniej obiektywna postawę wobec trudności wychowawczych, dostrzeżonych u własnych dzieci przejawiają ich rodzice.
Sposobów ujęcia zagadnienia trudności wychowawczych jest wiele.
Praca Rene Allendy'ego „Das unverstandene Kind” jest przykładem opracowania, gdzie punktem wyjścia jest fenomenologia trudności wychowawczych, autor wymienia cały szereg trudności wychowawczych wobec których stają rodzice i pedagodzy. Omawia spotykane u dzieci lenistwo, złośliwość, skłonność do kradzieży, upór, roztargnienie, brak skromności i opanowania. Na zakończenie autor podaje pożądane posunięcia wychowawcze, indywidualne i korektywne.
Problem trudności wychowawczych posiada wiele aspektów.
Aspekt etiologiczny jest widoczny w pracy H. Spionek. Przeciwstawia ona prawidłowy rozwój osobowości - zakłóconemu i omawia kolejno różne czynniki, które powodują zaburzenia w poszczególnych etapach rozwoju. Daje obraz stopniowego przekształcania się trudności wychowawczych w przestępczości.
Aspekt diagnostyczny dominuje w pracy G. Amando „Les enfants difficiles”. Książka jest poświęcona analitycznemu opisowi ośrodków obserwacyjnych dla dzieci z trudnościami wychowawczymi i przedstawia obraz badań lekarskich, psychologicznych i społecznych.
Przyczyny trudności wychowawczych mogą być różne. Zaliczamy do nich; nieprawidłową strukturę rodzinną, nieprawidłowe postawy rodzicielskie i style wychowawcze, młody wiek rodziców, trudną sytuację materialną rodzin, zmianę modelu wychowania.
Przejawem trudności wychowawczych może być agresja. Jest to zachowanie zmierzające do wyładowania niezadowolenia lub gniewu na osobach lub rzeczach. Jest to zachowanie fizyczne lub werbalne. Można ją też zdefiniować jako zachowanie