12075 Scan0000 (3)

Kmiryna Handke

Polszczyzna regionalna — problematyka i stan badań

Polszczyzna regionalna nie jest pojęciem jednoznacznym. W polskim dorobku humanistycznym (nie tylko językoznawczym) ujmuje się ją rozmaicie. Kiedy jednak ostatnio, dzięki rozwijającym się badaniom lingwistycznym i interdyscyplinarnym, na nowo podjęto kwestie teoretyczne związane z polszczyzną regionalną, zwrócono uwagę nie tyle na definiowanie samego pojęcia, co raczej na praktyczne określenie zakresu, celów i metod badawczych.

Najszerzej pojmuje się polszczyznę regionalną jako część kompleksowych dociekań nad kulturą regionu, obejmujących takżeHłistorię, ^ etnografię, folklorystykę i literaturoznawstwo (takie założenia przy- | jęto na przykład na Śląsku). Przy nieco węższym rozumieniu tego ’ pojęcia, ograniczonego tylko do języka, także istnieje możliwość rozmaitego podejścia badawczego, co najmniej trojakiego, przynajmniej tyle kierunków można wyodrębnić w zainteresowaniach polskich językoznawców.

Po pierwsze, traktuje się polszczyznę regionalną jako sumę tekstów języka polskiego powstałych na określonym terytorium (histo-ryczynie utrwalonym jako odrębna jednostka regionalna) i z nim ściśle związanych przez twórcę, w^ydawcę i odbiorcę. W takim wypadku powinny pojawiać się wszystkie te czynniki: twórca-auto-chton lub człowiek wżyty w region; regionalna oficyna wydawnicza, odciskająca swoje piętno graficzne i ortograficzne na wydawanych tekstach; społeczność regionu, która jest adresatem wydawanych tekstów.