page0333

Józef Bubak

ZOONIMIA — NAZWY ZWIERZĄT

Terminologia. Stan badań. Klasyfikacja zoonimów

Zoonimia jest najmłodszym działem onomastyki. Zajmuje się gromadzeniem, analizą i klasyfikacją nazw własnych zwierząt wszystkich gatunków, przede wszystkim domowych, a więc krów, koni, psów, kotów, owiec, kóz, ptactwa itp., wszelkiego rodzaju zwierząt udomowionych, jak chomików, świnek morskich, żółwi, kanarków, papug itp., oraz zwierząt dzikich żyjących w ogrodach zoologicznych i w rezerwatach (np. żubrów). Zooni-mii nie należy utożsamiać z klasą apelatywnych określeń zwierząt.

Zoonim to ukształtowana nazwa własna danego zwierzęcia, a nie zwierzę w ogóle w znaczeniu apelatywnym, jak np. określenia typu koń, krowa, pies, wilk, wrona itp.

Zoonimy jako jednostki proprialne systemu językowego w ogóle stanowią w ramach tego systemu, a przede wszystkim w ramach systemu onomastycznego, odrębną swoistą klasę (zbiór) tworów onomasty-cznych. Kreowanie zoonimów odbywa się według określonych, im tylko właściwych, reguł. Są one zróżnicowane w zależności od reprezentowanego gatunku zwierząt, regionu kraju i języka (Warchoł 1996a). Zoonimia ze względu na odrębne właściwości dzieli się na:

1.    Zoonimię ludową, badającą nazwy zwierząt domowych, występujących (hodowanych) na wsi, głównie krów, koni, psów, owiec, kóz itp.

2.    Zoonimię miejską, badającą nazwy zwierząt pokojowych, jak psów, kotów i innych udomowionych, np. chomików, żółwi, kanarków, papug itp., hodowanych w domach mieszkańców miast. Tu zaliczane są także nazwy psów rasowych, chociaż psom tym w hodowlach nadawane są nazwy według zasad obowiązujących w Związku Kynologicznym.

329