5755073895

•    nastawienie systemu nerwowego na odpoczynek (ziewanie, senność);

•    spadek wydajności (wzrost czasu reakcji, liczby błędów);

•    spadek formy fizycznej, energii organizacyjnej;

•    wzrost zachorowań, urazów i wypadków.

1.6. Metody wyznaczania wydatku energetycznego

Wielkość wydatku energetycznego można wyznaczyć jedną z trzech metod:

•    gazometryczną,

•    telemetryczną,

•    tabelaryczno-chronometrażową.

1.6.1. Metoda gazometryczna

Opiera się ona na pomiarach wskaźników wymiany gazowej, a wydatek energetyczny wyraża się w ilości zużytego tlenu. Świadczy on o stopniu natężenia przemian fizjologicznych i jednocześnie służy za miarę wydajności fizycznej organizmu. Ilość tlenu, którą organizm jest zdolny przyjąć, jest zależna od stanu fizycznego człowieka i stopnia wytrenowania jego organizmu. Waha się ona od 2,5 do 61 na minutę (Pacholski i in. 1986).

W zależności od zużycia tlenu praca mięśniowa może być podzielona na trzy rodzaje:

•    lekką - 0,5 - 1 1-min'¹;

•    umiarkowanie ciężką- 1 - 2 1-min ,

•    ciężką - powyżej 21-min'¹.

Metodę tę można stosować do prac o stałym, niezbyt dużym wysiłku, mało ruchliwych.

Na podstawie zużycia powietrza przez organizm człowieka (tab. 1.5) można obliczyć przybliżoną wartość wydatku energetycznego, posługując się następującym równaniem:

M_ev= 0.21 • V -1, kJ

(1.4)

gdzie:

V - objętość pobranego przez organizm powietrza, 1-min'¹; t - czas oceny wydatku energetycznego, min.

1.6.2. Metoda telemetryczna

Polega ona na pomiarze częstości skurczów serca. Przyspieszenie skurczów serca oraz szybkość osiągnięcia jego maksymalnego rytmu zależą od wielkości obciążenia organizmu pracą. Obciążenie organizmu na podstawie pracy układu krążenia może być oceniane za pomocą dwóch wskaźników:

•    częstotliwości tętna,

•    czasu powrotu tętna do poziomu spoczynkowego.

Metoda ta nadaje się do wyznaczania wydatku energetycznego przy pracach lekkich i umiarkowanie ciężkich, gdzie zmiany powyższych wskaźników są na tyle powolne, że można je śledzić.

Do oceny wydatku energetycznego organizmu człowieka podczas pracy można posłużyć się częstością skurczów serca (tab. 1.4). Zależność między tymi dwoma wielkościami jest następująca:

M_es = A -1(4 - HR - 255), J    (1.5)

gdzie:

HR - częstość skurczów serca podczas pracy, skurcz-min'¹;

A - powierzchnia ciała, m²;

t - czas pracy podlegający ocenie, s.