5792344288

ZESZYTY NAUKOWE - INŻYNIERIALĄDOWAI WODNAW KSZTAŁTOWANIU ŚRODOWISKA Nr 4,2012

Zdzisław Jan Małecki, Krzysztof Pulikowski

SPOSOBY POPRAWY WSKAŹNIKÓW CZYSTOŚCI WÓD W ZBIORNIKU RETENCYJNYM POKRZYWNICA (SZALE)

Streszczenie

Zbiornik retencyjny II klasy ważności o pojemności całkowitej 4.35 min m³ i powierzchni 154.0 ha został wybudowany na rzece Pokrzy wnicy koło Kalisza, prawym dopływie Prosny i oddany do eksploatacji w 1978 r. Z powodu znacznego obciążenia wód zbiornika, azotem i fosforem (krytyczne obciążenie wg kryteriów Vollenweidera zostało przekroczone dla: azotu - 25 razy, fosforu - 14 razy w roku 2006) należy podjąć działania zmierzające do zmniejszenia żyzności wód. Do istotnych przedsięwzięć zmierzających do poprawy czystości wód powierzchniowych w zbiorniku należą: opracowanie regulaminu korzystania ze zbiornika, uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w zlewni zbiornika, kontynuowanie rekultywacj i wysypisk i składowisk odpadów, usuwanie rumowiska, rekultywacja akwenu z zastosowaniem inaktywacji fosforu, regulacja cieków itp.

Słowa kluczowe: zbiornik retencyjny, wody powierzchniowe, biogeny, rekultywacja, osady demie.

WPROWADZENIE

Polska zaliczana jest do najuboższych krajów w zasoby wód śródlądowych w Europie przy niskich opadach i stosunkowo wysokim w spółczy nniku odpływu wynoszącym około 25% opadu [Chełmicki W., 2001],

Polska posiada stosunkowo niewielka ilość zbiorników retencyjnych (zaporowych), w których można zgromadzić zaledwie około 6% (w krajach sąsiednich 10-12%) objętości wody odpływającej głównie do Bałtyku średnio rocznie z naszego kraju.

Zbiorniki retencyjne ze względu na położenie w najniższym miejscu zlewni są odbiornikami zanieczyszczeń z całego obszaru zlewni, co w pływa na ich dużą wrażliwość na procesy w nich zachodzące [Dziewoński Z., 1973, ŻbikowskiA., Żelazo J., 1994, Hotłoś H., 2002],

Zagadnieniem obiegu związków fosforu i azotu w zlewniach zasilających zbiorniki retencyjne i wpływu tych akwenów na ten proces zaczęto interesować się dopiero od niedawna. Spiętrzenie wód płynących poprzez powstawanie zbiorników wodnych zaporowych w znaczący sposób wpływa na przebieg procesów chemicznych, biochemicznych i biologicznych w w'odzie oraz tlenowych; osiadanie zapory wraz z urządzeniami upustowymi i przesiąkanie wody poprzez zaporę itp.

Eutrofizacja zbiorników wodnych jest jednym z najczęstszych zakłóceń ekosystemów wodnych. Antropogeniczny wzrost wpływu pierwiastków biogennych obejmuje przede prof. nadzw. dr hab. inż. Zdzisław Jan MAŁECKI - Instytut Badawczo-Rozwojowy Inżynierii Lądowej i Wodnej „ Euroexbud” w Kaliszu.

prof. nadzw. dr hab. inż. Krzysztof PULIKOWSKI - Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu.