5820573924

11

Wprowadzenie

być przymierze nowe ustanowione przez Jezusa Chrystusa. Tak ujęty Stary Testament jest także proroctwem dla Nowego. Śmierć Abla, ofiara baranka paschalnego zapowiada śmierć Jezusa; pokolenie Jafeta zapowiada pogan, którzy wejdy do Kościoła, czyli do dziedzictwa Sema, narodu wybranego.

Następne rozdziały (31-42a) pierwszej części trudniej podporządkować jakiemuś ogólnemu układowi. Rousseau, za którym idę w analizie struktury utworu, nazwał tę część „Wcielenie Syna Bożego i jego dzieło zbawcze”¹⁹. Wydaje się, że Ireneusz odpowiada na pytania, dlaczego konieczne było wcielenie Syna Bożego (31) i dlaczego narodził się z Dziewicy (32). Adam zrodzony z dziewiczej ziemi i ducha Bożego zapowiadał drugiego Adama, Chrystusa. Pierwszy Adam miał u boku Ewę, dziewicę nieposłuszny, nowy Adam Chrystus rodzi się z drugiej Ewy, Maryi, dziewicy posłusznej (33a). Innym pytaniem jest, dlaczego śmierć Syna Bożego nastypiła na krzyżu? Możemy znów porównać wypowiedzi Ireneusza o rajskim drzewie nieposłuszeństwa pierwszego Adama i drzewie krzyżowym posłuszeństwa aż do śmierci drugiego Adama, Chrystusa (33b-34a). Drugy przesłanky dla krzyża jako narzędzia śmierci Chrystusa jest jego kształt niewidzialnie zaznaczony w dziele stworzenia, przez stwórczy Logos, ogarniajycy cztery kierunki w świecie (34b). Następnie Ireneusz ukazuje, jak Syn Abrahama i Syn Dawida zrealizował w swoim wcieleniu dane im obietnice: Abrahamowi, że jego pokolenie będzie jaśnieć jak gwiazdy na niebie (35) i Dawidowi, że będzie to potomek z „jego łona” (36). Syn Boży jako Syn Człowieczy identyfikujyc się całkowicie z ludzkościy przyjył na siebie nasze grzechy aż po śmierć i zmartwychwstanie (37-38). Tym samym Syn Boży przyjył prawdziwie człowieczeństwo, a tak jak jego śmierć była prawdziwa tak i narodzenie (38b-39). W ten sposób Syn Boży stajyc się człowiekiem doprowadził człowieka do wspólnoty z Bogiem (40). Na koniec tej części Ireneusz krótko wspomina o wylaniu Ducha Świętego na ludzi i powstaniu w ten sposób Kościoła (41), przez co Bóg doprowadził pokolenie Jafeta, czyli pogan, do Kościoła (42a). Ten przeglyd treści Wykładu Ireneusza ukazuje wewnętrzny zwartość treści i logikę wywodów. W ten sposób biskup Lyonu wyłożył także istotne elementy nauczania kościelnego. Z pewnościy taki był również schemat katechetycznego nauczania. Brak ujęcia dydaktycznego, brak zagadnień moralnych, zachęty do nawrócenia, co wchodziło zawsze w skład katechezy chrzcielnej. Jest to raczej ujęcie teoretyczne, w którym chrystologia i soteriologia zostały wysunięte na plan pierwszy²⁰.

¹⁹    Por. Rousseau 63.

²⁰    Por. Houssiau 11.