7
Wstęp gów - przystępuje do obrony poglądu, że postkolonializm jest raczej swoistą wersją społecznego konstruktywizmu i nie może być traktowany jako ogólna teoria stosunków międzynarodowych, na koniec zaś kontestuje opinie głoszące, że państwa Europy Środkowo-Wschodniej można postrzegać jako postkolonialne.
W drugiej części tomu, pod tytułem Stosunki międzynarodowe i ich (nie)oczywiste związki, troje autorów skupia się na ukazaniu wzajemnych wpływów oraz korzyści i strat wynikających z relacji internacjologii z re-ligią, socjologią oraz prawem międzynarodowym. Radosław Zenderowski w artykule na temat miejsca religii we współczesnej internacjologii dochodzi do wniosku, że jest ona właściwie całkowicie pomijana jako czynnik wpływający na zachowania uczestników życia międzynarodowego, choć w rzeczywistości ma zasadnicze znaczenie. Zwraca ponadto uwagę, przywołując Kena R. Darka, że teoria stosunków międzynarodowych konsekwentnie omija także zjawisko ateizmu, choć było stałym elementem oficjalnej polityki np. ZSRR i Chin w XX wieku. Odpowiedzialni są za to - w opinii autora - przedstawiciele dyscypliny, którzy bądź wykazywali się ignorancją, bądź ulegali wpływom teorii głęboko zideologizowanych; obie przyczyny w istocie wykluczają prowadzenie badań naukowych. Autor formułuje w swoim studium odpowiedzi na trzy główne pytania: Dlaczego pomijano religię jako czynnik wpływu w stosunkach międzynarodowych? W jaki sposób religia oddziałuje na relacje między uczestnikami stosunków międzynarodowych i czy może sama zasłużyła już na takie miano? W jaki sposób podchodzili do zagadnienia religii przedstawiciele najważniejszych paradygmatów w stosunkach międzynarodowych? W kolejnym artykule Renata Włoch analizuje związki między socjologią a internacjo-logią. Odsłaniając wielowymiarowe i nie zawsze oczywiste więzi łączące te dziedziny wiedzy, w interesujący sposób pokazuje, jak twórczo i można rzec: naturalnie nauka o stosunkach międzynarodowych przyswoiła sobie podstawy teoretyczne, metodologiczne oraz empiryczne socjologii. Dziś właściwie trudno przecenić wkład socjologów w rozwój analizy międzynarodowych interakcji. Podejmowano nawet próby stworzenia socjologii stosunków międzynarodowych, która miała ukazać nowe sposoby badania zjawisk międzynarodowych. Autorka zwróciła także uwagę na brak symetrii w relacjach między obiema dyscyplinami - socjologowie znacznie rzadziej korzystali z internacjologicznych koncepcji. Relacje między sto-