Kluge P.D., Kużdowicz D, Kużdowicz P., Materiały do zajęć z przedmiotu „Rachunkowość zarządcza’1 3
Rachunkowość dostarcza informacji o prowadzonej działalności gospodarczej różnym odbiorcom (wewnętrznym i zewnętrznym). Informacje których oczekują odbiorcy zewnętrzni (jaka jest sytuacja przedsiębiorstwa) nie pokrywają się z informacjami oczekiwanymi przez odbiorców wewnętrznych (dlaczego jest taka sytuacja przedsiębiorstwa i jaka będzie w przyszłości). Stąd też występuje podział rachunkowości na rachunkowość finansową (odbiorcy zewnętrzni) i zarządczą (odbiorcy wewnętrzni).
Kryterium |
Rach. finansowa |
Rach. zarządcza |
Odbiorcy informacji |
Zewnętrzni - z otoczenia przedsiębiorstwa |
Wewnętrzni - kierownictwo przedsiębiorstwa |
Zakres uregulowań |
Przepisy prawa |
Sposób prowadzenia zależy od kierownictwa przedsiębiorstwa |
Orientacja czasowa |
Przeszłość i teraźniejszość |
Teraźniejszość i przyszłość |
Analizowany okres |
Zwykle rok |
Różny w zależności od potrzeb (tydzień, miesiąc, rok, kilka lat) |
Techniki ewidencyjne |
Zgodne z ustawą o rachunkowości |
Dowolne |
Tab. 1. Porównanie rachunkowości finansowej z rachunkowością zarządczą (opracowanie własne)
Controlling polega na całościowym kompleksowym podejściu do przedsiębiorstwa, tak aby na czas wykryć wąskie gardła, opracować rozwiązania ich eliminacji oraz, w przypadku wystąpienia odchyleń w stosunku do wartości planowanych, zaproponować działania korygujące przy jednoczesnym zapewnieniu rentowności przedsiębiorstwa. Istotnym elementem controllingu jest przygotowanie informacji pod adresat a, a warunkiem realizacji jego opłacalność.3 Uzasadnienie istotności rachunkowości:
Zapewnienie opłacalności jako cel controllingu;
Przykłady miar opłacalności: wskaźniki wynikowe (niem. Ergebniskennzahlen), wskaźniki rentowności;
Dane dla takich wskaźników pochodzą prawie wyłącznie z obszaru rachunkowości!
Czym różni się rachunkowość (także rachunkowość zarządcza) od controllingu?
- Dane z obszam rachunkowości są często objęte „tajemnicą służbową”; controlling musi jednak mobilizować pracowników (-> „sprzedaż informacji" jako cel controllingu);
- Dane z obszam rachunkowości powstają wprawdzie również na bazie informacji z innych obszarów funkcjonalnych (np. księgowania automatyczne związane z procesami gospodarki materiałowej i produkcji realizowane w ramach rachunkowości finansowej; rachunki kosztów bezpośrednich realizowane w ramach rachunkowości zarządczej), w controllingu wymagana jest także wiedza o możliwości wpływania na takie procesy z punktu widzenia opłacalności!
- Controlling stawia także pytanie o opłacalność tak zwanych „procesów administracyjnych", poza tym rachunkowości finansowej (uwamnkowanej przepisami), rachunkowość zarządcza
3 Por. skrypt ZCIE „Podstawy Controllingu”, rozdział 1.3.
© Zakład Controllingu i Informatyki Ekonomicznej, Uniwersytet Zielonogórski 2007