5600235338

Przepisy ogólne dotyczące zobowiązań umownych zawarte w księdze III kodeksu cywilnego (art. 384-396 k.c.) regulująm.in.: problematykę posługiwania się w obrocie prawnym wzorcami umownymi i ochronę konsumenta w tym zakresie, instytucję umowy przedwstępnej, umowę o świadczenie przez osobę trzecią i na rzecz osoby trzeciej oraz dodatkowe zastrzeżenia umowne, tj. zadatek, umowne prawo odstąpienia i odstępne. Spośród nich omówione zostaną dodatkowe zastrzeżenia umowne, które mają walor uniwersalny, znajdując zastosowanie w wielu umowach.

Zadatek dany przy zawarciu umowy, stosownie do treści art. 394 k.c., ma takie znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga może bez wyznaczania dodatkowego terminu od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zatrzymać, jeżeli natomiast sama dała zadatek, może domagać się od drugiej strony sumy dwukrotnie wyższej. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała. Jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek podlega zwrotowi. Zaznaczyć trzeba, że wskazane konsekwencje wprowadzenia do umowy zadatku znajdą zastosowanie tylko wtedy, gdy strony same nie określą ich w inny sposób. Przepisy dotyczące zadatku mają bowiem charakter względnie obowiązujący, przyznając pierwszeństwo woli stron konkretnego stosunku prawnego.

Umowne prawo dostąpienia (art. 395 k.c.) jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, którego treścią jest uprawnienie jednej lub obu stron (w zależności od tego czy zastrzeżone zostało na rzecz jednej czy obu stron umowy) do odstąpienia od umowy w ciągu oznaczonego terminu. W razie skorzystania z prawa odstąpienia umowę uważa się za niezawartą. W konsekwencji to co strony już świadczyły podlega zwrotowi w stanie niezmienionym (chyba, że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu). Wykonanie prawa odstąpienia wymaga złożenia drugiej stronie odpowiedniego oświadczenia.

Zgodnie z art. 396 k.c. jeżeli zastrzeżone zostało, że jednej lub obu stronom wolno odstąpić od umowy za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne), oświadczenie o odstąpieniu jest skuteczne tylko wtedy, gdy zostało złożone jednocześnie z zapłatą odstępnego.

2. Bezpodstawne wzbogacenie

O bezpodstawnym wzbogaceniu można mówić w przypadku, gdy ktoś uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby i owo przysporzenie nie miało podstawy prawnej (art. 405 k.c.). Z takiego zdarzenia postaje zobowiązanie wzbogaconego do zwrotu uzyskanej korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, zwrotu jej wartości.

Stronami stosunku obligacyjnego powstałego z bezpodstawnego wzbogacenia są ten kto uzyskał korzyść jako dłużnik oraz ten, z czyjego majątku nastąpiło wzbogacenie,