Sposób zarządzania rzeczą wspólną określają przepisy Kodeksu cywilnego (art 199-203 Kc). Każdy ze współwłaścicieli jest obowiązany do współdziałania z pozostałymi współwłaścicielami w zarządzie rzeczą wspólną (art. 200 kc). Uprawnienia współwłaścicieli w zakresie zarządu wspólnego określone są w następujący sposób:
• Do czynności mieszczących się w zakresie zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli Przy jej braku, każdy we współwłaścicieli może żądać sądowego upoważnienia do dokonania określonej czynności (art. 201 kc). Każdy ze współwłaścicieli może żądać rozstrzygnięcia przez sąd, jeżeli większość współwłaścicieli postanowi dokonać czynności rażąco sprzecznej z zasadami prawidłowego zarządu rzeczą wspólną (art. 202 kc).
• Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, w tym do rozporządzenia rzeczą, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. Przy braku zgody, współwłaściciele, któiych udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstr zygnięcia przez sąd (art 199 kc).
Większość współwłaścicieli oblicza się według wielkości udziałów (art 204 kc). Brak zgody między współwłaścicielami oznacza możliwość wystąpienia do sądu o ustanowienie zarządcy (art. 203 kc). Zarządca wykonuje zarząd nad rzeczą wspólną. Nie jest wymagane, aby zarządca był osobą z grona współwłaścicieli.
Niezależnie od wielkości udziału i zgody pozostałych współwłaścicieli, każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do wykonywania wszelkich czynności i dochodzenia wszelkich roszczeń zmierzających do ochrony wspólnego prawa (art 209 kc)
Zniesienie współwłasności
Współwłasność jest stanem przejściowym i może zostać zniesiona Brak możliwości zniesienia dotyczy współwłasności przymusowej. Współwłasność przymusowa występuje w następujących sytuacjach:
• w odniesieniu do gruntu pod budynkiem, w którym wyodrębniono odrębną własność lokali oraz co do części budynku i urządzeń służących wspólnemu użytkowi lokatorów, które to przedmioty stanowią współwłasność właścicieli wszystkich wyodrębnionych lokali,
• w przypadku funkcjonowania tzw wspólnoty gruntowej.
W innych przypadkach każdy współwłaściciel ma prawro żądać zniesienia współwłasności. Zniesienie realizowane jest w drodze umowy' między współwłaścicielami, bądź na drodze sądowej Roszczenie o zniesienie współwłasności nie ulega przedawnieniu (art. 220 Kc ). Umowa dotycząca zniesienia współwłasności nieruchomości wymaga formy aktu notarialnego Sądowe zniesienie współwłasności realizowane jest zgodnie z zasadami określonymi w art. 211-217 kc i następuje w cywilnym postępowaniu nieprocesowym.
Podstawowym sposobem zniesienia współwłasności jest podział rzeczy wspólnej w naturze -podział fizyczny. O ile jest on niemożliwy - jako sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości - wówczas rzecz jest przyznawana na własność jednemu z właścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych (art. 211 kc).