48434

Jak wspomniano poprzednio, osoba fizyczna    w określonych przepisami

kodeksu cywilnego okolicznościach nic ponosi odpowiedzialności cywilnej za swoje czyny, a to z uwagi na brak winy w    jej    działaniu W szczególności    chodzi

tu o dzieci, które nie ukończyły trzynastego roku życia, o osoby dorosłe, które z    uwagi na chorobę lub niedorozwój psychiczny albo inne    okoliczności

znajdowały się w chwili popełniana czynu    w    stanie    wyłączającym świadomość

lub zdolność swobodnego podjęcia decyzji, wreszcie o osoby ze względu na stan cielesny (starość, ślepota, głuchota itd.) traktowane są jako nic odpowiadające za wyrządzoną szkodę

W nauce prawa cywilnego przyjęło się nazywać te osoby niepoczytalnymi. aczkolwiek ściśle rzecz biorąc tylko w jednym z wymianonych trzech przypadków mamy do czynienia z niepoczytalnością    sensu slriclo i w języku

potocznym dziecka nic    nazywamy nicpoczytabtym.    chociaż jego    rozwój

umysłowy związany    z wiekiem nic pozwala mu na    pełne ogarnięcie    znaczona

dokonywanych czynów. Jest to więc nazwa umowna.

Odpowiedzi abiosc za czyny osOb niepoczytalnych obciąża tych.    na których

ciąży obowiązek sprawowania nad nimi nadzoru. Jest to odpowiedziabtość za cudze czyny, która tym się różni od odpowicdziabiosci za czyny własne. Ze bezpośrednim sprawcą szkody jest kto inny    niż    osoba,    która za szkodę    ponosi

odpowiedzialność.

Obowiązek sprawowania    nadzoru nad osobą niepoczytalną może    wynikać

z ustawy    lub zawartej    umowy, a jego celem    jest między    uuiynu    zapobicZaiic

szkodom, jakich osoby trzecie mogą doznać wskutek czynów nicpoczytabicgo. Ustawowy    obowiązek    sprawowania nadzoru    obciąża rodziców.    albo wyznaczonego przez    sąd    opiekuna    lub kuratora Natomiast    obowiązek umowny

spoczywa na przykład    na szkole,    szpitalu dla nerwowo    chorych. opiekunce

dzieci. Na równi z osobami zobowiązanymi do nadzoru traktuje się osoby. ktOrc nic będąc do    tego prawnie zobowiązane sprawują    stałą    pieczę nad

osobami niepoczytalnymi.

Odpowicdziabiość    osób    zobowiązanych do nadzoru    opiera się na    zasadzie

domniemań ej    winy. Przepisy    każą domniemywać, źe    wyrządzenie szkody

przez nicpoczytabicgo jest następstwem zaniedbali w    nadzorze. Wobec    tego

dochodzący naprawiana szkody mc musi udowadniać winy, natomiast osoba sprawująca nadzór    chcąc uwolnić    się od odpowicdziabiosci    musi wykazać. Ze

nadzór wykonywała prawidłowo lub że szkoda powstałaby takZc przy starań nym wykonywaniu nadzoru.

Wyjątkowu można dochodzić naprawiana szkody od samego niepoczytalnego. gdy nic ma osoby zobowiązanej do nadzoni albo nic można od niej uzyskać zaspokojenia    roszczeń. jeżeli z    porównania    stanu    majątkowego

poszkodowanego i sprawcy wynika. że wymagają tego zasady współżycia społecznego

Odpowiedziabtość za szkodę wyrządzoną przez osobę. której powierzono dokonanie czynności    ponosi tau kto    czynność    powierzył. Chod/i (u

o szkody wyrządzone osobom trzecim przy dokonywaniu zleconej czynności.

2