614373595

Maciej Szmit

Ad 2) Jednym z podstawowych problemów, na które napotyka biegły w kontaktach z sądem, są trudności wynikające z użycia kilku różnych dialektów (języków): języka specjalności reprezentowanej przez biegłego, języka prawnego (języka aktów prawnych), języka prawniczego (którym prawnicy rozmawiają o prawie) i wreszcie - języka potocznego. Stąd też szczególną uwagę należy zwrócić na te pojęcia (nazwy), które występują jednocześnie w różnych językach, a którym odpowiadają różne desygnaty i zakresy pojęciowe, przy korzystaniu bowiem z tych pojęć najłatwiej jest o pomyłki i nieporozumienia, które mogą mieć bardzo daleko idące konsekwencje. Ponieważ pierwszeństwo w komunikacji biegłego z sądem należy do tego drugiego (to sąd bowiem formułuje jako pierwszy pytanie do biegłego), to rolą biegłego jest starać się zrozumieć język organu procesowego¹⁵². Dobrym zwyczajem (ze strony prawników) jest skorzystanie przez prawnika przy układaniu pytań z pomocy osoby, która potrafi posłużyć się fachowym językiem¹⁵³. Jeśli jednak pytanie zadane biegłemu jest niejasne czy niezrozumiałe, zdecydowanie powinien on dążyć do jego wyjaśnienia, nie próbując samemu zgadywać, co zadający pytanie uczestnik postępowania miał na myśli.

Niezrozumiałe pytania, bądź pytania zawierające wtrącone nieprawdziwe zdania, są często efektem swoistego, źle rozumianego, krasomówstwa przedstawicieli procesowych stron, bądź niezrozumienia elementarnych pojęć odpowiedniej dyscypliny nauki czy techniki. Jako przykłady można podać kilka pytań przytoczonych w pracy Jolanty Jerzewskiej:

S „Czy daty utworzenia plików świadczą o ich systematycznym uzupełnianiu?"¹⁵⁴;

¹⁵²    Jak pisze T. Widia: „Problem prawnika (wyrażony językiem prawniczym) nie jest problemem biegłego, bo wykonując ekspertyzę nie rozwiązuje on problemów prawniczych, nie myśli z użyciem języka prawniczego, a języka reprezentowanej specjalności (...). Biegły może rozwiązać problemy sformułowane tak, jak się to czyni w naukach przyrodniczych, ekonomicznych itp. lak więc na wstępie biegły kwestię sformułowaną w języku prawniczym przekształcić musi na wyrażony w języku swej specjalności" (zob. J. Wójcikiewicz: Ekspertyza., op. cit., s. 26).

¹⁵³    Na przykład z pomocy „biegłego prywatnego".

¹⁵⁴    Zob. J. Jerzewska: Od oględzin..., op. cit., s. 153 (pytanie 70).

72