KASETON - skrzyniec, szafa - zagłębienie w stropie drewnianym miedzy odcinkami krzyżujących się belek v utworzone przez wprowadzenie miedzy belki stropowe poprzecznych beleczek lub listew, dzielących przestrzenie międzybelkowe na wgłębione pola (tzw. strop kasetonowy). Stosowane dla celów
KOŚCIÓŁ HALOWY - budowla sakralna, w której wszystkie nawy mają jednakową wysokość, a nawa główna, pozbawiona okien, oświetlana jest za pośrednictwem naw bocznych; nawy nakryte są zwykle wspólnym dachem,
- najeż. 3-nawowe, ale liczba naw może być różna
- h. odznacza się prostą konstrukcją i zwartym układem przestrzennym (często brak transeptu, nie wyodrębnione prezbiterium)
- szczególnie charakterystyczny dla ceglanej architektury gotyku Europy Środkowej w XIV w.
KOŚCIÓŁ SALOWY - kościół jednonawowy, w którym prezbiterium i nawa mają tę samą szerokość, wysokość i wspólne przykrycie, tworząc jednolite wnętrze sprawiające wrażenie sali.
KASETON [ wł.], arch. wgłębione pole wieloboczne (gł. kwadratowe), wykonane w drewnie, kamieniu lub stiuku, rzeźbione lub malowane w stropach, sklepieniach i kopułach; początkowo wynikał z konstrukcji drewn. stropów, z czasem stał się elementem dekor.; występował w architekturze antycznej, wczesnochrześc. i nowoż. (zwł. w renesansie).
KAMPANILA [ wł.], dzwonnica w formie wolno stojącej wieży; termin stosowany gł. w odniesieniu do architektury wł.; słynne kampanile: w Pizie (tzw. krzywa wieża), Florencji i Wenecji
KAPITEL (GŁOWICA), arch. najwyższa, wieńcząca część kolumny, filaru lub pilastra, stanowiąca pośredni człon konstrukcyjny między podporą i elementami dźwiganymi. Głowice występują w architekturze od starożytności:
• w Egipcie — stylizowane głowice roślinne (palmowe, papirusowe, lotosowe),
• w sztuce gr. elementami porządków arch. były głowice doryckie, jońskie i korynckie,
• w Rzymie oprócz nich pojawiły się głowice kompozytowe i toskańskie,
• w architekturze romańskiej występowały głowice kostkowe, blokowo-kielichowe i kielichowe, zdobione motywami geom., roślinnymi i figuralnymi;
• głowice gotyckie miały gł. dekorację roślinną (pączkowe, liściaste).
• w architekturze nowoż. stosowano klas. typy głowic, które przetrwały do naszych czasów.
KOLUMNA [ łac.], arch. pionowa podpora arch. o przekroju kolistym; składa się z bazy, trzonu i głowicy, wykonywana najczęściej z kamienia, z jednego bloku (monolit) lub z bębnów, a także z drewna, cegły, żeliwa, żelbetu; k. jest jednym z najstarszych elementów konstrukcyjnych w architekturze, znana od starożytności, występuje w większości kręgów kulturowych, w których wykształciły się jej różnorodne formy i odmiany; k. znalazły zastosowanie także jako pomniki (m.in. k. Trajana w Rzymie, K. Zygmunta III w Warszawie). Zob. też porządki architektoniczne.
KOLUMNADA [łac.], rząd lub kilka rzędów kolumn, złączonych belkowaniem albo łukami arkadowymi; pełni funkcję konstrukcyjną (jako część budowli) lub dekoracyjną.
KONFESJA:
1) religiozn. grobowiec męczennika z jego relikwiami wewnątrz kościoła;
2) szt. piast, przedsionek prowadzący do grobu męczennika znajdującego się pod ołtarzem
Słownik terminów - historia sztuki 10