AL FRESCO (FRESK ; BUON FRESCOJ -
a) technika malarstwa ściennego, polegająca na malowaniu na mokrym tynku, pokrytym kilkoma warstwami zaprawy, farbami z pigmentów odpornych na alkaiczne działanie wapna, rozprowadzonymi woda deszczową.
b) malowidło wykonane ta techniką. Spoiwem staje się samo podłoże na skutek przemiany wapna gaszonego pod wpływem dwutlenku węgla, który wiąże cząsteczki farby. Malowidło wykonuje się częściami, nakładając ostatnia warstwę zaprawy intonacjo tylko na taka cześć powierzchni, jaka można zamalować w ciągu dnia (tzw. Partia dzienna, dniówka, czyli giornata) w przeciwnym razie wyschnięta zaprawa nie wiąże się już z farbą i nie zamalowane partie tynku muszą być usuwane. Przeniesienia na ścianę projektu malowidła wykonanego na kartonie dokonywano rysując siatkę ułatwiającą powiększanie, lub przez wyciśniecie konturu na ścianie, albo przeprószenie węglem drzewnym przez otworki zrobione w kartonie. Fresk jest technika bardzo trudną, gdyż nie pozwala na dokonywanie poprawek i zmian, należy jednak do najtrwalszych rodzajów malarstwa ściennego.
Fresk w XIV wieku występuje prawie wyłącznie we Włoszech, stosowany i rozpowszechniany przez wielu artystów renesansu i baroku, został następnie prawie zupełnie porzucony.
Znany w XVII - XIX wieku jako technika mieszana z al secco. Jako fresk niesłusznie określa się każde malowidło ścienne wykonane inna techniką.
ALTERNAC3A - układ kilku elementów dekoracyjnych lub konstrukcyjnych występujących na przemian w rzędzie. Najczęstsza i najprostsza alternacja jest dwuelementowa a najbardziej skomplikowana - jednego z drugim powtórzonym dwukrotnie oraz alternacja grupowa - z trzech, czterech lub więcej elementów.
Jeden z najbardziej rozpowszechnionych układów w architekturze, zdobnictwie przedmiotów użytkowych i kultowych.
Za najczęstszy przykład alternacji uważany jest naszyjnik z zębów i kręgów zwierzęcych występujący już w paleolicie.
Alternacja w architekturze przejawia się w ukształtowaniu planów budowli, kompozycji ścian w tzw. Zmiennym systemie przypór najbardziej charakterystycznym dla architektury romańskiej a także w dekoracji okien, fryzów i attyk.
AMBIT (OBEJŚCIEJ - w kościołach przejście obiegające prezbiterium, zwykle na przedłużeniu naw bocznych, oddzielone murem lub arkadami. Było charakterystycznym elementem kościołów romańskich, (zwłaszcza pielgrzymkowych) i gotyckich. Do obejście przylegały zwykle kaplice promieniste (tzw. wieniec kaplic).
Słownik terminów - historia sztuki 2