6497088935

rozmaitości

Łowcy zaćmień

Widzieliśmy po raz kolejny zaćmienie Słońca!

Całkowite Zaćmienie Słońca 4 grudnia 2002 r.

Współrzędne miejsca obserwacji:

S: 22,47056

E: 30,46315    •.*?.» ._e.

Czas trwania fazy całkowitej: 1m 25,9 s (dla naszej wyprawy)

Faza zaćmienia	Czas UT	h
Pierwszy kontakt (początek fazy częściowej)	05:12:45	27,3°
Drugi kontakt — (początek fazy całkowitej)	06:19:31	42,3°
Max. zaćmienie	06:20:14	42,5°
Trzeci kontakt — (koniec fazy całkowitej)	06:20:57	42,7°
Czwarty kontakt — (koniec fazy częściowej)	07:37:09	60,1°
h — wysokość Słońca nad horyzontem
Aby uzyskać czas obowiązujący w Polsce i w RPA, należy do dodać 2 godziny.		czasu UT

Dnia 4 grudnia 2002 r. nastąpiło całkowite zaćmienie Słońca. Można je było obserwować w całej południowej Afryce od wybrzeża Angoli (49 s), przez Zambię, Zimbabwe, Botswanę po RPA (około 1 min 25 s) i Mozambik (około 1 min 32 s), następnie Ocean Indyjski (około 2 min 35 s), koniec pasa zaćmienia całkowitego był na południowo-zachodnim wybrzeżu Australii (około 30 s). Najkrótszy czas trwania fazy całkowitej wynosił 26 s na Oceanie Atlantyckim, 22 s w Australii, natomiast najdłuższy czas trwania fazy całkowitej miał miejsce z dala od lądów na Oceanie Indyjskim i wynosił 02 min 3,8 s. Szerokość pasa zaćmienia w najszerszym miejscu wynosiła 87 km.

W tym roku przewidywane warunki pogodowe były optymistyczne i tak też było prawie w całej Afryce, z wyjątkiem wschodniego wybrzeża (w tym najbardziej rozreklamowanego Narodowego Parku Krugera) oraz zachodnich wybrzeży Australii, gdzie zaćmienie było widoczne najgorzej. Nie zniechęciło to jednak tysięcy obserwatorów z całego świata, którzy niejednokrotnie pokonali tysiące kilometrów, aby obserwować w Afryce lub Australii jedno z najpiękniejszych zjawisk astronomicznych, jakie dała nam natura. Bardzo często przy okazji zaćmień organizowane są tzw. eclipse party (jednak drogie na naszą kieszeń), podczas których w pasie zaćmienia całkowitego budowane są specjalnie ogromne kompleksy kempingowe z polami namiotowymi, parkingami, zapleczem gastronomicznym i sanitarnym oraz rozrywkowym. Na świecie jest to bardzo popularny sposób obserwowania zaćmień, często jednak

Fot. M. Sieńko

ma to więcej wspólnego z przemysłem rozrywkowym i masowymi imprezami niż astronomią. Według mnie traci się wtedy urok tego zjawiska i nie jest to dobre miejsce do realizacji skomplikowanego programu zdjęć i obserwacji. Razem z Marcinem Podgórskim mieliśmy w 2002 r. ogromną satysfakcję z przygotowania i realizacji kolejnej wyprawy zaćmieniowej, tym razem do Republiki Południowej Afryki. Było to już moje czwarte obserwowane z sukcesem i zarejestrowane przy pomocy profesjonalnego sprzętu fotograficzno-astronomicznego zaćmienie Słońca (poprzednie zaćmienia to: 2001 r. — Madagaskar, 1999 — Węgry, 1996 — Polska), a dla Marcina Podgórskiego trzecie (poprzednie: 2001 r. — Zambia, 1999 — Węgry)-

Celem wyprawy do RPA była obserwacja i rejestracja przebiegu całkowitego zaćmienia Słońca. Wiązało się to najpierw z niełatwym problemem dotarcia do środka pasa zaćmienia całkowitego, a później z emocjami z powodu zmiennej pogody. Wykonaliśmy zdjęcia wszystkich ważniejszych momentów zaćmienia: fazy częściowej, korony i protuberancji podczas fazy całkowitej. W tym roku można było zaobserwować piękną, niemal symetryczną koronę słoneczną. Ulega ona zmianom zgodnie z cyklami aktywności Słońca, które trwają około 11 lat. Koronę słoneczną w warunkach naturalnych możemy obserwować z Ziemi tylko w czasie całkowitych zaćmień Słońca. Poza zaćmieniami astronomowie obserwują koronę słoneczną, sztucznie zasłaniając tarczę Słońca w przyrządzie zwanym koro-nografem. Można też było zaobserwować przepiękne i potężne protuberancje, które są jednym z przejawów aktywności Słońca.

Planujemy kolejne wyprawy: tym razem, pierwszy raz w historii Polski, w okolice dwóch biegunów zimna, aby obserwować obrączkowe zaćmienie Słońca 31 maja 2003 r. na Grenlandii lub w Islandii (będzie widoczne również w całej Polsce jako zaćmienie częściowe o najgłębszej fazie na wybrzeżu 86%) oraz całkowite zaćmienie Słońca 23 listopada 2003 na Antarktydzie!

Marcin Sieńko

Więcej zdjęć, informacji na temat wyprawy i zaćmień:

www. marcinsienko. republika.pl

www.zacmienie2002.astrohobby.net

78 URANIA - POSTtPY ASTRONOMII 2/2003