6775041091

o sobie znać poprzez rozmaite problemy związane z przyrodą i szeroko pojętą ekologią. Tak powstała ekofilozofia. Uznała ona istnienia świata materialnego i zwróciła uwagę na jego znaczenie dla człowieka jako tego, od którego zależy przyszłość ziemi i wszystkich stworzeń. Człowiek zatem, będąc jednocześnie bytem materialnym i częścią przyrody, musi przekraczać swoje jednostkowe uwarunkowania materialne, aby w jakiś sposób zjednoczyć się z całym światem. W ten sposób materia i duch zostają z sobą niejako utożsamione. Przekraczanie (transcendowanie) siebie - właściwe duchowi -prowadzi przecież do materii - Ziemi czy Kosmosu.

Obok tomizmu, nurtów pokartezjańskich i ekofilozofii, należy jeszcze zwrócić uwagę na personalizm. Owa koncepcja filozoficzna bowiem stawia sobie za cel utworzenie - z właściwej dla tomizmu akceptacji realności oraz pewnych elementów myśli współczesnej - nowej całości odnoszonej przy tym tylko do człowieka jako osoby (niekiedy również do Boga). Także i tu mamy do czynienia z pewnym zawężeniem tematyki filozoficznej.

Opisane wyżej, współczesne koncepcje filozofii stanowią, jak już wspomniano, naszą współczesność. Warto je więc poznawać, także ze względów praktycznych, gdyż niektóre z nich (zwłaszcza pragmatyzm) mają swoje odbicie w powszechnie przyjmowanych moralności i wychowaniu.

Zbiór informacji na temat zasad postępowania moralnego, czyli etyka, jest przecież punktem wyjścia dla samego postępowania. Wiedza (theoria) jest zawsze podstawą działania (praxis). Tak więc przy pomocy ogólnych zasad etycznych można rozstrzygać szereg szczegółowych problemów moralnych (kazusów).¹ To zaś, jakie są zasady etyczne przyjmowane w kulturze współczesnej, zależy w dużej mierze od znajdujących się w niej ukrytych założeń filozoficznych. Zasady etyczne mają też odzwierciedlenie w pedagogice, a więc również w wychowaniu przyszłych pokoleń.

Pedagogika jest ściśle związana z takimi dyscyplinami filozoficznymi jak antropologia (teoria człowieka) oraz etyka (filozofia moralna). Podstawę pedagogiki stanowi bowiem zawsze jakieś rozumienie człowieka - wypracowane przez antropologię oraz koncepcja moralności - ustalona przez etykę. Z tego też powodu pedagogika jest traktowana jako pochodna poglądów filozoficznych.²

1

   K. Wojtyła, Elementarz etyczny, Kai - Hachette 2007 s. 20 - 22,34; J. Woroniecki, Katolicka etyka wychowawcza, Etyka ogólna, Lublin 1986, s. 35 - 43.

2

   S. Wołoszyn, Nauki o wychowaniu w Polsce XX wieku. Próba syntetycznego zarysu na tle powszechnym, Kielce 1998, s. 171-172.