6878602030

51

zielona glina tego zespołu akumulacyjnego (po wyschnięciu przybiera odcień jasnobrunatny z wyraźnie widocznymi naciekowymi wytrąceniami związków żelaza) różni się od moren ablacyjnych subakwatycznych przede wszystkim uziarnieniem. Składa się głównie z frakcji piaszczystej (w ilości 40—45%>), wykazując jednocześnie zubożenie w materiał najgrubszy, głazikowo-głazowy i najdrobniejszy, ilasty (ryc. 20). We frakcji żwirowej spotyka się dość licznie piaszczysto-ilaste konkrecje żelaziste. W górnej i środkowej partii tej gliny występują plamiste spiaszczenia oraz drobne, nieciągłe warstewki piaszczyste, nachylone pod kątem 12— 20° ku północy (fot. 6). W spągu gliny napotkano wtrącenia piaszczyste z domieszką substancji organicznej. Próby znalezienia sporomorf (B. No-ryśkiewicz 1969 — informacja ustna) nie dały pozytywnego rezultatu.

Odrębność genetyczną tej gliny potwierdzają także analizy składu petrograficznego frakcji żwirowej (ryc. 22). Obie dolne warstwy glin upodobniają się do moreny ablacyjnej drugiego pokładu morenowego w Morsku i Sartowicach. Cechuje je wyraźny spadek wartości wskaźnika O/K i wzrost wskaźnika K/W we frakcji 2—5 mm w stosunku do frakcji 5—10 mm. Frakcję 2—5 mm charakteryzuje nadto znacznie większa zawartość kwarców w porównaniu do frakcji 5—10 mm. Odpowiednie wartości procentowe udziału kwarców wynoszą we frakcji 5— 3 0 mm l,5°/o i 0,9°/o, we frakcji 2—5 mm — 11,6% i 12,3%. Natomiast glina szarozielona górnego zespołu sedymentacyjnego charakteryzuje się nieznacznym spadkiem wartości wskaźnika O/K i stosunkowo dużym wzrostem wskaźnika K/W we frakcji 2—5 mm w odniesieniu do frakcji 5—10 mm, który wynika przede wszystkim ze wzrostu udziału procentowego kwarców. Odpowiednie wartości we frakcji 5—10 mm i 2—5 mm wynoszą 11,0% i 31,4%. Ostatnia z nich jest nawet większa od udziału procentowego skał krystalicznych bez kwarców (28,7%). Cecha ta zdaje się wskazywać na procesy dezintegracji mrozowej, jakim z reguły podlegał materiał skalny w morenach ablacyjnych.

Osie dłuższe głazików w glinie szarozielonej mają dominującą orientację południkową, przy czym większość z nich wykazuje nachylenia ku NNE (ryc. 21 — a). Kierunek nachyleń jest więc zgodny z upadem warstewek piaszczystych, natomiast kąt nachyleń jest przeważnie taki sam lub mniejszy niż kąt upadu owych warstewek. Przy założeniu, że warstewki piaszczyste reprezentują płaszczyzny przemieszczeń osadu, takie ułożenie głazików byłoby zgodne z procesami porządkowania kamieni w osadach soliflukcyjnych (G. Lundqvist 1949). Opisana odkrywka nie pozwala jednakże udokumentować tej tezy od strony morfologicznej, tzn. linią stoku kopalnego i wzrastającą w dół stoku miąższością przemieszczonego materiału. Dowodów tego rodzaju w odniesieniu do gliny morenowej o takich samych właściwościach litologicznych dostarcza na-