7124872494

Wykres 8. Komplementarny model kompetencji społecznych wg T.A. Cavelle'a

Analiza literatury dowodzi, że poziom przystosowania społecznego dziecka pozwala na osiąganie właściwych celów w zakresie sfery społecznej, emocjonalnej i indywidualnej (Giryński 1989; Kościelska 1998).

W tworzeniu struktury kompetencji społecznych osób upośledzonych umysłowo istotne znaczenie mają umiejętności społeczne (np. rozumienie innych osób, umiejętność rozwiązywania problemów społecznych).

Komplementarny model kompetencji społecznych dzieci i młodzieży przedstawia wykres 8. Wskazuje on na pozytywne standardy przystosowania i zaburzenia zachowania osób upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim.

W takich sytuacjach jednostka kształtuje proste, prymitywne strategie radzenia sobie, stosuje je zawsze w ten sam sposób, nie oceniając ich przydatności ani skuteczności. Kształtują się następne niepożądane cechy osobowości, takie jak: uległość, zależność od otoczenia i poczucie bezradności. Niestety, w tym wypadku cechy te w dużym stopniu kształtują dorośli - rodzice, nauczyciele i wychowawcy - domagając się ciągłej uległości i podporządkowania dziecka. W nadmierny sposób wykazują oni stałą tendencję do kontroli i dyrektywnego wychowania, jednocześnie niewspółmiernie do możliwości dziecka obniżają wymagania. Trudno więc się dziwić malejącym aspiracjom wychowanków, którzy bronią się w ten sposób przed następną porażką. Mechanizm obronny jest w zasadzie bardzo prosty -mniejsze aspiracje, mniejsze wymagania, mniejsze prawdopodobieństwo porażki. U M. Kościelskiej spotykamy pojęcie „kompetencji interpersonalnych" jako składowych rozwoju społecznego. Autorka uważa, iż „kompetencje interpersonalne" wiążą się przede wszystkim ze zdolnością rozumienia sytuacji społecznych i umiejętnością form działania adekwatnych do tych sytuacji, prowadzących do uzyskiwania w kontaktach z ludźmi zamierzonych celów (Kościelska 1984, s. 47).

Tu więc trzeba szukać optymalnych rozwiązań programowych reformowanej szkoły. Dotyczy to w równym stopniu kształcenia ogólnego, jak i przecież bardzo ważnej dziedziny zdobywania kompetencji społecznych i zawodowych uczniów.

Szkoły i klasy integracyjne, zespoły szkół (masowe i specjalne) oraz ośrodki szkolno-wychowawcze w nowym kształcie mogą stwarzać możliwość pełnego rozwoju społecznego młodzieży.

87