8063591354

LABORATORIUM

Temat 11: Dokładność ustalania przesuwnych zespołów maszyn 1. Wprowadzenie

Szybki wzrost liczby maszyn sterowanych numerycznie oraz robotów przemysłowych zmusił producentów i użytkowników do stosowania jednoznacznych kryteriów oceny ich jakości. Z uwagi na stosunkowo niewielką pracochłonność, niski koszt badań oraz znaczną przydatność uzyskanych wyników do oceny jakości i stanu technicznego, jednym z najbardziej rozpowszechnionych testów jest sprawdzanie dokładności ustalania położenia jej zespołów. Uzyskane w wyniku takich badań odchyłki ustalania położenia oraz rozrzut położeń zespołów stanowią ważne kryterium oceny stanu maszyny i jej zespołów. Aby umożliwić porównywanie wyników uzyskiwanych przez różnych producentów i użytkowników maszyn sterowanych numerycznie, w szeregu krajach opracowano zalecenia precyzujące tok postępowania przy prowadzeniu takich badań. Na świecie stosuje się kilka różnych norm związanych z kontrolą parametrów maszyn: NMTBA - USA, VDI - Niemcy, JIS - Japonia, BSI -Wielka Brytania, ISO - Unia Europejska. W Unii Europejskiej, dla maszyn z grupy „obrabiarki skrawające”, podstawę stanowi norma ISO 230 część 1 oraz część 2. Część pierwsza obowiązuje w kraju jako PN-93/M-55580/01 „Dokładność geometryczna obrabiarek pracujących bez obciążenia lub w warunkach obróbki wykańczającej”

Przyczyną występowania odchyłek położenia zespołów przesuwnych są głównie błędy geometryczne wykonania maszyny, jej odkształcenia cieplne i odkształcenia pod wpływem sił: głównie tarcia, ciężkości i związanych z samym procesem. Kompleksowa kontrola błędów geometrycznych maszyny obejmuje cechy: kształtu, położenia oraz przemieszczenia linii lub powierzchni maszyny. Mogą to być takie cechy jak: prostoliniowość, płaskość, równo-odległość, prostopadłość i obrót.

Szczególnie istotnym zagadnieniem przy kontroli maszyny jest badanie przemieszczenia prostoliniowego zespołu maszyny wzdłuż osi ruchu. Przemieszczenie prostoliniowe zespołu ruchomego maszyny powoduje sześć elementów odchylenia (rys.l.), decydującego o położeniu punktu materialnego w przestrzeni: jedno odchylenie pozycyjne w kierunku ruchu, dwa odchylenia liniowe trajektorii punktu ruchomego zespołu, trzy odchylenia kątowe zespołu ruchomego.

Odchylenia we wszystkich sześciu stopniach swobody wpływają na błędy pozycjonowania, ponieważ wynikają one zarówno z niepożądanych ruchów kątowych jak i ruchów po-