8097134085

Program biologicznego udrożnienia rzek województwa warmińsko - mazurskiego

I. WSTĘP

Na rzekach województwa warmińsko - mazurskiego znajduje się ponad 300 obiektów hydrotechnicznych piętrzących wodę ponad 1,00 m, wykonanych w większości w okresie międzywojennym, a niektóre w drugiej połowie XIX wieku. Zapisy historyczne podają, że większość rzek na obszarze dzisiejszego województwa warmińsko - mazurskiego uległo przekształceniom już pod koniec średniowiecza, na skutek zabudowy piętrzeniami młyńskimi. W większości przypadków na miejscu dawnych drewnianych młynów w XIX i XX wieku powstały obiekty murowane, przeważnie z kamienia lub cegły, w których instalowano turbiny wodne napędzające początkowo młyny, tartaki, następnie przebudowane na elektrownie wodne. Znacząca ilość budowli powstała po 1945 roku i ich głównym zadaniem jest piętrzenie wody dla celów rolniczych -nawodnień, głównie użytków zielonych.

W wyniku piętrzenia wody przez obiekty hydrotechniczne - jazy, zapory, młyny wodne, elektrownie wodne na przestrzeni kilkuset lat, powstały różnej wielkości zbiorniki, o układach biocenotycznych w wielu przypadkach bardzo podobnych, do tych, jakie wykształcają się w naturalnych ekosystemach jeziornych o wodach przepływowych. Utrzymanie tych urządzeń w obecnym stanie jest niezbędne dla zachowania ukształtowanego przez setki lat reżimu wodnego, a jakakolwiek zmiana tego reżimu doprowadzić może do gwałtownych i nieodwracalnych zmian w środowisku przyrodniczym w rejonie oddziaływania piętrzenia wody w rzece. Jednakże obiekty hydrotechniczne piętrzące wodę w rzekach powodują przerwanie ciągłości biologicznej rzeki. Następuje rozczłonkowanie rzeki na samodzielnie funkcjonujące odcinki, przez co ograniczona, a niekiedy całkowicie wykluczona jest możliwość przemieszczania się różnych organizmów wodnych stanowiących warunek przeżycia wielu ryb i drobniejszej fauny. Następstwem przerwania ciągłości rzek jest wyraźne ograniczenie możliwości przemieszczania się ryb i innych organizmów wodnych, co prowadzi nieuchronnie do zmniejszania się ich różnorodności. Efektem końcowym przerwania ciągłości biologicznej rzeki wraz ze zmianą jej reżimu wód, jest utrata przez nią naturalnego charakteru.

Aktualne rozwiązania techniczne regulacji rzek zmierzają w kierunku renaturyzacji tj. takiej regulacji rzeki, który ma na celu przywrócenie jej naturalnego

Biuro Projektów Wodnych Melioracji i Inżynierii Środowiska BIPROWODMEL Sp. z o.o 3 60 - 577 Poznań ul. Dąbrowskiego 138