8299308713

Natalia Świdzińska,

Katedra Orientalistyki Uniwersytet Adama Mickiewicza

Studium Stosunków Międzykulturowych Wprowadzenie do estetyki i sztuki Azji i Afryki

Wykład III

BOSKIE WIZERUNKI - WIELOŚĆ TYPÓW IKONOGRAFICZNYCH W SZTUCE INDII

1.    Wizerunek bóstwa - ikona winien być narzędziem umożliwiającym człowiekowi kontakt z sacrum, wskazującym drogę wiodącą /prowadzącym do wyzwolenia z kręgu żywotów.

2.    Artysta, aby stworzyć boski wizerunek winien zagłębić się w medytacji i wywołać w sobie obraz bóstwa.

3. Pomocą dla artysty są podręczniki zawierające szczegółowe informacje o sposobach przedstawiania poszczególnych postaci. Wiedza w nich zawarta obejmuje ikonografię (typy przedstawień), ikonometrię (proporcje elementów tworzących wyobrażenie), estetykę, zagadnienia techniczne. Tylko to, co wykonane w zgodzie z kanonem jest piękne

3.Wszystkie wizerunki bóstw winny mieć ściśle symboliczny charakter. Na rozbudowany język symboli składają się:

a)    proporcje postaci (lala),

b)    układ dłoni i palców(/w//t/ra),

c)    układ całych rąk (hasta),

d)    pozycja postaci (asana),

e)    atrybuty

f)    kolorystyka postaci

g)    pojazdy, wierzchowce (wahana)

2. Wyobrażenia Buddy

a)    symboliczne: turban, pusty tron z parasolem i odciśniętymi na podnóżku śladami stóp, lew, drzewo.

b)    w postaci ludzkiej od ok. II/III w. Wiąże się z przełomem w buddyzmie, zwycięstwem mahajany z jej ideą prozelityzmu. Spór o ich pierwsze wystąpienie: wzory hellenistyczno-rzymskie - krąg sztuki Gandhary ( wyobrażenia władców), czy sztuka hinduska Mathury wyobrażenia półboskich jakszów . Obecnie przeważa teoria druga.

c)    Szkoły te wytworzyły dwa podstawowe typy wizerunków Buddy: Budda w postaci stojącej i Budda w postaci siedzącej w pozycji medytacyjnej. Oznaki świętości (lakszana) Buddy stanowiła wypukłość na czaszce (usznisza), owłosiona narośl między oczami (urna)

d)    Od X w. nowy typ ikonograficzny: Budda strojny z tiarą i klejnotami

3. Rzeźba związana z hinduizmem Podobnie jak w buddyzmie, w najstarszym okresie rozwoju religii (okres wedyjski,ok,1500 p.n.e. -600 p.n.e.) prawdopodobnie, nie przedstawiano głównych bogów w postaci ludzkiej.

4. Typy ikonograficzne głównych bogów hinduizmu:

Siwa