Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
Miernik cewek
Część 2
Obsługa przyrządu
Praktyczne wykorzystanie przyrzÄ…du
jest bardzo proste i nie sprawi trudności
nawet początkującym. Układ pomiarowy
r
y
s
u
n
k
u
6
należy zestawić według rysunku 6. Zasi-
lacz powinien mieć wydajność prądową
stosowną do wielkości badanych cewek.
Dla małych cewek z powodzeniem powi-
nien wystarczyć zasilacz 9V/0,5A lub
12V/0,5A. Woltomierz dołączony do
2382
punktów A, B pełni rolę pomocniczą i nie
jest niezbędny. Najważniejsze znaczenie
ma oscyloskop, który pozwoli określić
prąd Ip oraz oszacować minimalną czę-
stotliwość pracy przetwornicy. Może to
być jakikolwiek, nawet bardzo prosty, by masa oscyloskopu była podłączona do runkiem zasilania układu scalonego z od-
jednokanałowy oscyloskop, byleby tylko punktu C, wtedy obraz prądu na ekranie dzielnego z
ródła o napięciu 9...18V i prą-
umożliwiał określenie wartości mierzo- byłby  odwrócony do góry nogami - nie dzie dosłownie kilkunastu miliamperów.
nego napięcia i czasu z dokładnością ma jednak większych przeszkód, by dołą- Należy wtedy przeciąć ścieżkę w miej-
ą20%. Oscyloskop pokazuje niewielkie czyć masę oscyloskopu do punktu C, scu oznaczonym na płytce Z1 i wykorzy-
r
y
s
u
n
k
u
7
napięcie na rezystorze R15, które a wejście  gorące do punktu D. stać punkty U+, U- według rysunku 7.
odwzorowuje przebieg prądu w cewce. Opisywany przyrząd może być zasi-
Jeśli oscyloskop jest dwukanałowy, dru- lany napięciem 7....18V. Nie należy Pomiary Ip oraz L
gi kanał może być wykorzystany do przekraczać napięcia zasilania 18V ze Po zestawieniu układu pomiarowego
sprawdzania przebiegu napięcia na cew- względu na układ CMOS 4049. Nato- według rysunku 6 lub 7 należy ustawić
ce - należy go podłączyć do punktu F. miast napięcie zasilania niższe niż maksymalną rezystancję obciążenia, roz-
Koniecznie trzeba zwrócić uwagę, że 7V może uniemożliwić pełne otwarcie wierając wszystkie sekcje przełącznika
według rysunku 6 masa oscyloskopu jest tranzystora T1. S1 oraz ustawić maksymalną częstotli-
podłączona do punktu D, a nie do plusa W niektórych przypadkach celowe bę- wość generatora, rozwierając wszystkie
zasilania (punktu C), jak można by się dzie zasilanie samej przetwornicy napię- sekcje przełącznika S2. Kanał oscylosko-
spodziewać. Przy takim trochę nietypo- ciem w zakresie 3V....25V (mogłoby być pu dołączony do rezystora pomiarowego
wym podłączeniu, prąd pokazywany jest jeszcze wyższe, ale 25V to maksymalne R15 powinien być sprzężony stałoprądo-
jako dodatni; w ten sposób zarówno prąd, napięcie pracy kondensatorów C9, C10). wo. W takim stanie początkowym, je-
jak i napięcie na cewce wyglądają na ekra- Praca w tak szerokim zakresie napięcia szcze bez badanej cewki, linię podstawy
nie oscyloskopu tak, jak na rysunkach we wejściowego jest
wspomnianych  Listach od Piotra . Gdy- możliwa pod wa-
Rys. 6. Podstawowy układ pomiarowy Rys. 7. Wykorzystanie dwóch z
ródeł zasilania
R
y
s
.
6
.
P
o
d
s
t
a
w
o
w
y
u
k
Å‚
a
d
p
o
m
i
a
r
o
w
y
R
y
s
.
7
.
W
y
k
o
r
z
y
s
t
a
n
i
e
d
w
ó
c
h
z

r
ó
d
e
Å‚
z
a
s
i
l
a
n
i
a
22 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/99
Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
czasu w oscyloskopie należy ustawić zbocza przebiegu na oscyloskopie prze- napięciu zasilającym U i przy różnych
w dolnej części ekranu, najlepiej na linii staną być prostoliniowe, jak na rysun- kształtach przebiegu (wynikających z re-
r
y
siatki - takie położenie linii odpowiada kach 2a, 2b, 2c. Wierzchołek przebiegu zystancji obciążenia), jak pokazuje to ry-
s
u
n
e
k
1
0
prądowi cewki równemu zero. Po dołą- będzie wyglądał jak na rysunku 2d. sunek 10. Koniecznie trzeba tylko wybrać
czeniu zasilania na ekranie pojawią się Oznacza to, że chwilowy prąd cewki jest do pomiarów fragment zbocza narastają-
r
y
trójkątne impulsy, a linia podstawy cza- już większy niż prąd Ip. Obraz, jak na ry- cego, gdy tranzystor jest otwarty. Tylko
s
u
n
k
u
8
a
8
b
,
su przesunie się na ekranie w górę. sunku 8a lub 8b, informuje, że prąd Ip wtedy bowiem nachylenie jest proporcjo-
Prawdopodobnie odezwie się brzęczyk nie został przekroczony, bo wierzchołki nalne do napięcia wejściowego U1. Nato-
Y1, sygnalizujący konieczność zmniej- są prawidłowe. Dalsze zmniejszanie miast nachylenie zbocza opadającego
szenia rezystancji obciążenia. Aby częstotliwości spowoduje zniekształca- jest proporcjonalne do napięcia wyjścio-
r
y
s
u
n
k
u
9
a
zmniejszyć napięcie wyjściowe, czyli na- nie wierzchołków jak na rysunku 9a lub wego (między punktami A, B).
9
b
pięcie między punktami A, B trzeba 9b, co wskazuje, iż szczytowa wartość
zwierać kolejne sekcje przełącznika S1, prądu przekroczyła dopuszczalny prąd Ip. Metoda uproszczona
dołączając kolejno rezystory o coraz Wartość prądu Ip oblicza się, odczytu-
(dla leniwych, czyli dla nas)
mniejszych wartościach. Spowoduje to jąc na oscyloskopie szczytowe nie znie-
zmniejszanie napięcia na obciążeniu. Na- kształcone napięcie na rezystorze pomia- Zamiast dokładnie określać wartość
b
e
z
leży zewrzeć tyle sekcji S1, by napięcie rowym R15 i dzieląc je przez jego rezy- prądu Ip oraz indukcyjność L, można bez-
p
o
Å›
r
e
d
n
i
o
s
p
r
a
w
d
z
i
ć
,
c
o
d
a
s
i
Ä™

w
y
d
u
wyjściowe wynosiło 50...70% napięcia stancję równą 0,1&! pośrednio sprawdzić, co da się  wydu-
s
i
ć

z
d
a
n
e
j
c
e
w
k
i
w
w
a
r
u
n
k
a
c
h
z
b
l
i
ż
o
zasilania. Ip = U / 0,1&! sić z danej cewki w warunkach zbliżo-
CD
Prąd Ip. Przede wszystkim należy Uwaga! Jak pokazują rysunki, 8b i 9b, nych do naturalnych.
P
r
Ä…
d
p
.
n
y
c
h
d
o
n
a
t
u
r
a
l
n
y
c
h
zbadać, jaki jest prąd maksymalny Ip, chodzi o wartości szczytowe prądu od- W tym celu należy pracować przy takim
nie powodujący jeszcze nasycenia rdze- niesione do prądu równego zero, a nie napięciu zasilającym U1, jakie będzie wy-
nia. W tym celu za pomocą S2 należy o amplitudę wahań prądu. stępowało w docelowym układzie pracy.
dołączać kolejne kondensatory i zmniej- Na rysunkach 8 i 9 pokazano po dwa Choć w zasadzie nie jest to konieczne,
szając w ten sposób częstotliwość ge- przebiegi, odpowiadające różnym warto- warto najpierw:
1
.
o
k
r
e
Å›
l
i
ć
z
g
r
u
b
s
z
a
m
i
n
i
m
a
l
n
Ä…
c
z
Ä™
s
t
o
neratora, uważnie obserwować na oscy- ściom rezystancji obciążenia, dołączonej 1. określić z grubsza minimalną często-
t
l
i
w
o
Å›
ć
p
r
a
c
y
.
N
a
s
t
Ä™
p
n
i
e
t
r
z
e
b
a
z
w
i
Ä™
k
loskopie przebieg prądu. Zmniejszanie za pomocą S1. Podczas określania warto- tliwość pracy. Następnie trzeba zwięk-
s
z
y
ć
c
z
Ä™
s
t
o
t
l
i
w
o
Å›
ć
,
i
z
m
n
i
e
j
s
z
a
j
Ä…
c
o
p
o
r
częstotliwości generatora spowoduje, ści prądu Ip wartość dołączonej rezystan- szyć częstotliwość, i zmniejszając opor-
n
o
Å›
ć
o
b
c
i
Ä…
ż
e
n
i
a
p
o
p
r
o
s
t
u
:
że przebieg na ekranie będzie coraz bar- cji obciążenia gra niewielką rolę - najważ- ność obciążenia po prostu:
2
.
s
p
r
a
w
d
z
i
ć
,
j
a
k
Ä…
m
o
c
m
a
k
s
y
m
a
l
n
Ä…
dziej podobny do piły. Dołączając i odłą- niejsze jest określenie szczytowej warto- 2. sprawdzić, jaką moc maksymalną
p
r
z
e
n
i
e
s
i
e
p
r
z
e
t
w
o
r
n
i
c
a
(
b
e
z
n
a
s
y
c
a
n
i
a
czając z pomocą S2 kolejne kondensato- ści prądu, przy której wierzchołki przebie- przeniesie przetwornica (bez nasycania
r
d
z
e
n
i
a
)
.
ry należy stopniowo zmniejszać często- gu nie są jeszcze zniekształcone. Tak sa- rdzenia).
tliwość, czyli zwiększać czas przewo- mo wartość napięcia zasilającego nie ma Beznadziejnie proste!
dzenia tranzystora. W pewnej chwili znaczenia. Każdą cewkę można spraw- A oto szczegóły, które nawet leniwi
dzać przy napięciu powinni poznać.
zasilania w zakresie Przetwornica potrzebna jest do jakie-
7...18V, także wte- goś konkretnego zastosowania i wiado-
dy, gdy w docelo- mo, jakie ma być napięcie wyjściowe i ja-
wym układzie pracy ki ma być maksymalny prąd obciążenia
cewka ta będzie Koniecznie trzeba też wiedzieć lub zało-
pracować przy zu- żyć, w jakich granicach będzie się zmie-
pełnie innym napię- niać napięcie wejściowe. Jest to ważne
ciu. ze względu na szybkość narastania prą-
Indukcyjność L. du w cewce i zjawisko nasycenia. Czym
I
n
d
u
k
c
y
j
n
o
Å›
ć
L
.
Rys. 8.
R
y
s
.
8
.
Oscyloskop oraz większe napięcie, tym szybciej narasta
opisywany przyrząd prąd, a więc czas włączenia t nie może
on
pozwalają w bardzo być zbyt długi. Dlatego przy określaniu
prosty sposób okre- minimalnej dopuszczalnej częstotliwości
ślić nie tylko prąd pracy należy ustawić maksymalne
Ip, ale także obli- spodziewane w realnych warunkach na-
czyć indukcyjność pięcie wejściowe (zasilania).
z prostego wzoru 1. W takich warunkach, zbliżonych do
L = U1 * t" / I" rzeczywistych, warto określić maksymal-
gdzie U1 to napiÄ™- ny czas otwarcia t , czyli z grubsza zorien-
on
Rys. 9.
R
y
s
.
9
.
cie zasilające układ. tować się jaka może być najmniejsza czę-
Przyrost prądu stotliwość pracy. W tym celu, tak jak po-
"I oraz czas przednio opisano, z pomocą S2 należy
"t należy odczy- stopniowo zmniejszać częstotliwość pra-
tać z oscylosko- cy, aż szczyty przebiegu prądu obserwo-
pu (porównaj ry- wane na oscyloskopie zaczną się znie-
sunek 1). Warto kształcać (porównaj rysunek 2). Także
zwrócić uwagę, w tym wypadku trzeba pilnować, by na-
że pomiar induk- pięcie wyjściowe nie przekroczyło 25V -
cyjności można pomoże w tym brzęczyk Y1. Zmieniając
przeprowadzać za pomocą S2 częstotliwość, a S1 obcią-
przy dowolnym żenie, należy uzyskać na ekranie
Rys. 10.
R
y
s
.
1
0
.
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/99 23
Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
r
y
s
u
n
k
u
przebieg mniej więcej jak na rysunku ści należy przy pomocy S1 stopniowo stych warunkach. Jak wiadomo, przeno-
11a lub 9a. Takie eksperymenty pozwolą zmniejszać rezystancję obciążenia, uzy- szona moc zależy także od współczynni-
1
1
a
w prosty sposób określić maksymalną skując przebieg prądu mniej więcej jak ka wypełnienia, a ten w trybie, gdy prąd
r
y
s
u
n
k
u
1
1
c
wartość czasu włączenia t . W rzeczywi- na rysunku 11c, gdy prąd szczytowy tro- nie maleje do zera, jest nieodłącznie
on
stych warunkach w żadnym wypadku chę przekracza dopuszczalny prąd Ip. Po- związany ze stosunkiem napięcia wyj-
czas włączenia nie powinien być większy! tem trzeba nieco zwiększyć rezystancję ściowego do wejściowego. Choć więc
2. Aby określić, co da się  wydusić obciążenia, by mieć pewność, że rdzeń opisany pomiar będzie przeprowadzany
z danej cewki, trzeba zmniejszyć napię- się nie nasyca, a prąd cewki nie przekra- przy spodziewanym napięciu wejścio-
cie wejściowe (zasilające) do najmniej- cza Ip. W takich warunkach w ciągu co wym, napięcie wyjściowe (określone
szej spodziewanej wartości. Potem trze- najmniej kilku minut pracy należy spraw- przez współczynnik wypełnienia przebie-
ba zwiększyć częstotliwość. Jak wykaza- dzić, czy cewka zanadto się nie grzeje gu, zbliżony do 50%) w tym wypadku bę-
no we wspomnianych  Listach od Pio- (w jej najgorętszym punkcie temperatura dzie z grubsza równe napięciu wejściowe-
tra rzeczywista częstotliwość pracy nie powinna przekroczyć +100oC). Gdy- mu. Jeśli ktoś chciałby dokładniej określić
w miarę możliwości powinna być więk- by cewka zanadto się grzała, trzeba moc przenoszoną przy takim napięciu
sza od minimalnej, bo pozwoli to zwięk- zmniejszyć częstotliwość i zmniejszyć wyjściowym, jakie ma być w docelowym
szyć moc przenoszoną o kilkadziesiąt prąd obciążenia. układzie (i sprawdzić przy okazji tempera-
procent (niemal dwukrotnie większa Gdy cewka nie jest zanadto gorąca,
moc przy częstotliwości dziesięciokrot- można obliczyć przenoszoną moc, od-
nie większej od minimalnej). Nie ma re- czytując wartość napięcia wyjściowego
Wykaz elementów
guły, o ile zwiększać częstotliwość. Nie Uwy (woltomierzem napięcia stałego,
Rezystory
można zapominać, iż ze wzrostem czę- dołączonym do punktów A, B) i znając
R1,R6,R16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k&!
stotliwości rosną straty przełączania wypadkową rezystancję R dołączoną za
L
R2,R4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4,7k&!
tranzystora i straty histerezy w cewce. pomocÄ… S1:
*R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .* patrz tekst
R5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,2k&!
Można więc zwiększyć częstotliwość P = (U )2 / R
AB L
R7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470 &!
dwukrotnie, trzykrotnie lub nawet wię- Trzeba jednak pamiętać, że tak obliczo-
R8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220&! 0,5W
r
y
s
u
n
k
u
cej, uzyskujÄ…c przebiegi jak na rysunku na moc najprawdopodobniej nie odpo-
R9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100&! 1W
11b lub 8b. Po zwiększeniu częstotliwo- wiada mocy tej przetwornicy w rzeczywi- R10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47&! 2W
1
1
b
R11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22&! 5...8W
R12 . . . . . . . . . . . . . . . . . .10&! 10...16W
R13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&!
Przykładowe parametry cewek R14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .330&!
Przykładowe parametry cewek
R15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .0,1&!
R17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .560 &!
Niewątpliwie wielu Czytelników wykorzysta gotowe dławiki dostępne w handlu. Inni zechcą nawinąć
N
i
e
w
Ä…
t
p
l
i
w
i
e
w
i
e
l
u
C
z
y
t
e
l
n
i
k
ó
w
w
y
k
o
r
z
y
s
t
a
g
o
t
o
w
e
d
Å‚
a
w
i
k
i
d
o
s
t
Ä™
p
n
e
w
h
a
n
d
l
u
.
I
n
n
i
z
e
c
h
c
Ä…
n
a
w
i
n
Ä…
ć
cewkę na posiadanym rdzeniu metodą chybił-trafił, a następnie sprawdzą jej parametry. Aby dać wstępną
c
e
w
k
Ä™
n
a
p
o
s
i
a
d
a
n
y
m
r
d
z
e
n
i
u
m
e
t
o
d
Ä…
c
h
y
b
i
Å‚
t
r
a
f
i
Å‚
,
a
n
a
s
t
Ä™
p
n
i
e
s
p
r
a
w
d
z
Ä…
j
e
j
p
a
r
a
m
e
t
r
y
.
A
b
y
d
a
ć
w
s
t
Ä™
p
n
Ä…
orientację, czego można się spodziewać po cewkach danej wiel- Kondensatory
o
r
i
e
n
t
a
c
j
Ä™
,
c
z
e
g
o
m
o
ż
n
a
s
i
Ä™
s
p
o
d
z
i
e
w
a
ć
p
o
c
e
w
k
a
c
h
d
a
n
e
j
w
i
e
l
kości i indukcyjności, w tabelkach i na rysunkach pokazano kata- C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220pF
k
o
Å›
c
i
i
i
n
d
u
k
c
y
j
n
o
Å›
c
i
,
w
t
a
b
e
l
k
a
c
h
i
n
a
r
y
s
u
n
k
a
c
h
p
o
k
a
z
a
n
o
k
a
t
a
C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470pF
logowe parametry niektórych dławików dostępnych w handlu.
l
o
g
o
w
e
p
a
r
a
m
e
t
r
y
n
i
e
k
t
ó
r
y
c
h
d
Å‚
a
w
i
k
ó
w
d
o
s
t
Ä™
p
n
y
c
h
w
h
a
n
d
l
u
.
C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1nF
Przedstawione dane pochodzÄ… z katalogu firmy ELFA krajowe-
P
r
z
e
d
s
t
a
w
i
o
n
e
d
a
n
e
p
o
c
h
o
d
z
Ä…
z
k
a
t
a
l
o
g
u
f
i
r
m
y
E
L
F
A
k
r
a
j
o
w
e
C4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,2nF
go Polferu.
g
o
P
o
l
f
e
r
u
C5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4,7nF
Jak pokazujÄ… przedstawione dane i podane w artykule wzory,
J
a
k
p
o
k
a
z
u
j
Ä…
p
r
z
e
d
s
t
a
w
i
o
n
e
d
a
n
e
i
p
o
d
a
n
e
w
a
r
t
y
k
u
l
e
w
z
o
r
y
,
C6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10nF
nawet niewielkie dławiki umożliwiają przeniesienie znacznej mo-
n
a
w
e
t
n
i
e
w
i
e
l
k
i
e
d
Å‚
a
w
i
k
i
u
m
o
ż
l
i
w
i
a
j
Ä…
p
r
z
e
n
i
e
s
i
e
n
i
e
z
n
a
c
z
n
e
j
m
o
C7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22nF
cy. Należy zauważyć, iż
c
y
.
N
a
l
e
ż
y
z
a
u
w
a
ż
y
ć
,
i
ż
C8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47nF
dławiki o mniejszej in-
d
Å‚
a
w
i
k
i
o
m
n
i
e
j
s
z
e
j
i
n
C8A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF
dukcyjności mają zde-
d
u
k
c
y
j
n
o
Å›
c
i
m
a
j
Ä…
z
d
e
C8B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220nF
cydowanie większe
c
y
d
o
w
a
n
i
e
w
i
Ä™
k
s
z
e
C9,C10 . . . . . . . . . . . . . . . . .2200µF/25V
dopuszczalne prÄ…dy Ip,
d
o
p
u
s
z
c
z
a
l
n
e
p
r
Ä…
d
y
I
p
,
C11,C12 . . . . . . . . . . . . . . . .1000µF/25V
mniejszÄ… rezystancjÄ™,
m
n
i
e
j
s
z
Ä…
r
e
z
y
s
t
a
n
c
j
Ä™
,
C15,C16 . . . . . . . . . . .100nF ceramiczny
a tym samym umożli-
a
t
y
m
s
a
m
y
m
u
m
o
ż
l
i
C17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100pF
wiajÄ… przeniesienie
w
i
a
j
Ä…
p
r
z
e
n
i
e
s
i
e
n
i
e
mocy znacznie więk-
m
o
c
y
z
n
a
c
z
n
i
e
w
i
Ä™
k
Półprzewodniki
szych, niż dławiki tej
s
z
y
c
h
,
n
i
ż
d
Å‚
a
w
i
k
i
t
e
j
*D1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4148
samej wielkości
s
a
m
e
j
w
i
e
l
k
o
Å›
c
i
D2 . . . . . . . . . . . .dioda Schottky` ego 3A
o większej indukcyjno-
o
w
i
Ä™
k
s
z
e
j
i
n
d
u
k
c
y
j
n
o
D3 . . . . . . . . . . . . . . . .dioda Zenera 24V
ści. Niestety, mała in-
Å›
c
i
.
N
i
e
s
t
e
t
y
,
m
a
Å‚
a
i
n
D4 . . . . . . . . . . . . . . . .dioda Zenera 12V
dukcyjność wymusza
d
u
k
c
y
j
n
o
Å›
ć
w
y
m
u
s
z
a
T1 . . . . . . . . . . . . . . . .BUZ11 lub BUZ10
konieczność pracy przy
k
o
n
i
e
c
z
n
o
Å›
ć
p
r
a
c
y
p
r
z
y
T2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC548B
dużych częstotliwo-
d
u
ż
y
c
h
c
z
Ä™
s
t
o
t
l
i
w
o
T3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BDP285
ściach, co zwiększa
Å›
c
i
a
c
h
,
c
o
z
w
i
Ä™
k
s
z
a
U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4049
straty przełączania tran-
s
t
r
a
t
y
p
r
z
e
Å‚
Ä…
c
z
a
n
i
a
t
r
a
n
zystorów, straty histe-
z
y
s
t
o
r
ó
w
,
s
t
r
a
t
y
h
i
s
t
e
rezy w rdzeniu oraz ry- Pozostałe
r
e
z
y
w
r
d
z
e
n
i
u
o
r
a
z
r
y
JP1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .JUMPER
zyko generowania za-
z
y
k
o
g
e
n
e
r
o
w
a
n
i
a
z
a
S1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .DIPswitch 8
kłóceń.
k
Å‚
ó
c
e
Å„
.
podstawka pod DIP-switch S1
W praktyce należy
W
p
r
a
k
t
y
c
e
n
a
l
e
ż
y
S2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .DIPswitch 10
przyjąć rozsądny kom-
p
r
z
y
j
Ä…
ć
r
o
z
s
Ä…
d
n
y
k
o
m
Y1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .PIEZO z gen.
promis, by z jednej
p
r
o
m
i
s
,
b
y
z
j
e
d
n
e
j
Zaciskowe złącze
strony uzyskać znaczną
s
t
r
o
n
y
u
z
y
s
k
a
ć
z
n
a
c
z
n
Ä…
*Elementy nie wchodzą w skład kitu.
moc, a z drugiej nie pra-
m
o
c
,
a
z
d
r
u
g
i
e
j
n
i
e
p
r
a
cować ze zbyt dużą
c
o
w
a
ć
z
e
z
b
y
t
d
u
ż
Ä…
częstotliwością, nie
c
z
Ä™
s
t
o
t
l
i
w
o
Å›
c
i
Ä…
,
n
i
e
zwiększać nadmiernie
z
w
i
Ä™
k
s
z
a
ć
n
a
d
m
i
e
r
n
i
e
strat i poziomu genero-
s
t
r
a
t
i
p
o
z
i
o
m
u
g
e
n
e
r
o
Komplet podzespołów z płytką
K
o
m
p
l
e
t
p
o
d
z
e
s
p
o
Å‚
ó
w
z
p
Å‚
y
t
k
Ä…
wanych zakłóceń.
w
a
n
y
c
h
z
a
k
Å‚
ó
c
e
Å„
.
jest dostępny w sieci handlowej
j
e
s
t
d
o
s
t
Ä™
p
n
y
w
s
i
e
c
i
h
a
n
d
l
o
w
e
j
AVT jako kit AVT-2382
A
V
T
j
a
k
o
k
i
t
A
V
T
2
3
8
2
24 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/99
Projekty AVT
P
r
o
j
e
k
t
y
A
V
T
lub podwyższają-
cej, należy zmie- Wzory na moc nie uwzględniają strat.
rzyć wartość prą- Tym samym przy częstotliwościach rzę-
du Ip, a następnie du 50...300% fmin uzyskane praktycznie
z grubsza oszaco- moce będą 30...50% mniejsze od obli-
wać moc według czonych z podanych wzorów. Dla często-
wzorów poda- tliwości fmin moce byłyby o 53...60%
nych w  Listach mniejsze od obliczonych.
od Piotra .
Zależność na- Podsumowanie
pięcia wyjściowe- Powyższe rozważania mogą się wyda-
go od współczyn- wać skomplikowane, jednak w praktyce
nika wypełnienia okazuje się, iż interpretacja przebiegów
oraz teoretyczne występujących na ekranie oscyloskopu
moce przetwornic wcale nie jest trudna. NaprawdÄ™ wystar-
przy założeniu czy pół godziny eksperymentów i porów-
100-procentowej nanie uzyskanych przebiegów z rysunka-
sprawności i przy mi z  Listów od Piotra , by wszystko sta-
turę cewki), może zastosować elementy bardzo dużych częstotliwościach pracy ło się jasne i proste.
D1, R3, które umożliwiają zmianę współ- (wielokrotnie większych od fmin) opisane Po uporządkowaniu sobie w głowie
czynnika wypełnienia, a w konsekwencji są następującymi prostymi wzorami: podstawowych zależności, opisany przy-
zmianę napięcia wyjściowego w trybie, rząd okaże się niezastąpioną pomocą
o
d
w
r
a
c
a
j
Ä…
c
a
:
gdy prÄ…d w cewce nie spada do zera. odwracajÄ…ca: U2=(ton/toff)U1 przy budowie wszelkich przetwornic in-
P=U1*Ip (ton/T) dukcyjnych.
Inne przetwornice
p
r
z
e
p
u
s
t
o
w
a
:
Opisana prosta procedura sprawdzania, przepustowa: U2=(ton/T)U1 Powodzenia!
ile da się  wycisnąć z cewki, dotyczy je- P =U1*Ip (ton/T)
dynie przetwornicy zaporowej. Jeśli doce-
p
o
d
w
y
ż
s
z
a
j
Ä…
c
a
:
P
i
o
t
r
G
ó
r
e
c
k
i
lowo cewka miałaby pracować nie w prze- podwyższająca: U2=(T/toff)U1 Piotr Górecki
Z
b
i
g
n
i
e
w
O
r
Å‚
o
w
s
k
i
twornicy zaporowej, tylko przepustowej P=U1*Ip Zbigniew Orłowski
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/99 25