plik


ÿþProjekty AVT P r o j e k t y A V T Transceivery SSB cz[ 2 W poprzednim numerze zostaBo ju| wyja[- urzdzeD, pomimo |e charakteryzuj si ChodziBo autorowi o uzyskanie prostego nione, co to jest transceiver, a tak|e, przy one niewielk moc, musi by poprzedzo- transceivera SSB w zakresie czstotliwo[- okazji, przedstawiono niezbdne wiado- ne uzyskaniem licencji krótkofalarskiej ka- ci 3,5...3,8MHz o parametrach zbli|onych mo[ci o technice jednowstgowej SSB. tegorii I. Z tego wzgldu na pocztku pole- do wspomnianego Bartka. Dla tych, którzy nie czytali tego numeru camy wykona ukBad ograniczony do cz[- Schemat blokowy urzdzenia przedsta- EdW i nie mieli do czynienia z transceivera- ci odbiorczej, a dopiero po osBuchaniu si wiono na rysunku 1. Wida tutaj du|e po- mi SSB nale|y poda, |e bdzie mowa o u- na pasmie i zdobyciu licencji - uzupeBnienie dobieDstwo do przedstawionej miesic te- rzdzeniu nadawczo-odbiorczym, przy po- elementów wchodzcych w skBad cz[ci mu struktury transceivera Atlas czy do opi- mocy którego mo|na z wykorzystaniem fal nadawczej. Niezbdne informacje na te- sywanego w Radioelektroniku 4-5/82 mini- radiowych prowadzi Bczno[ci technik je- mat zasad skBadania egzaminów na upra- transceivera Bartek. dnowstgow w podstawowym pasmie a- wniienia operatorskie - ABC pocztkujce- Podstawowa ró|nica w stosunku do matorskim fal krótkich. go krótkofalowca - zostaBy zamieszczone tamtych ukBadów polega na zastosowaniu Warto wiedzie, |e cho w kraju nie pro- m.in. w miesiczniku Zwiat Radio 3/98. w po[redniej czstotliwo[ci filtru kwarco- dukuje si takich urzdzeD masowo, to s Je|eli jednak kto[ bdzie chciaB wypró- wego w ukBadzie drabinkowym, zestawio- one do nabycia (zarówno na pasmo KF jak i bowa stron nadawcz urzdzenia nie nego z czterech rezonatorów o UKF) w wielu firmach zajmujcych si spro- majc jeszcze do tego uprawnieD - mo|e identycznych czstotliwo[ciach i zamiast wadzaniem sprztu radiokomunikacyjnego. to uczyni pod okiem do[wiadczonego dwóch nie produkowanych ju| ukBadów Do najbardziej znanych producentów takie- krótkofalowca w jakim[ klubie Bczno[ci, o- scalonych UL1242 (TBA 120S) - nowo- go sprztu, którzy co roku staraj si wypu- czywi[cie wyposa|onym w anten na pas- czesnych ukBadów scalonych NE612 firmy szcza na rynek nowy model (nieraz kilka), mo 80m. Philips, wykorzystywanych ju| w kilku u- nale| firmy japoDskie: Kenwood, Yaesu, I- kBadach AVT. com, Alinco. Urzdzenia te s niestety bar- Opis ukBadu Dla przypomnienia podajemy, |e ukBady dzo skomplikowane i nie tanie. Przedstawiony w tej cz[ci artykuBu o- te zawieraj wewntrz struktury mieszacz i Wszystkim, którym zale|y na urucho- pis wykonania minitransceivera o nazwie generator. Napicie zasilania NE612 mo|e mieniu si w popularnym pasmie 80m e- Antek jest kontynuacj wersji minitranscei- zawiera si w granicach 4,5...9V, za[ mak- misj jednowstgow, z niewielk moc, vera Bartek zaprojektowanej i wykonanej symalna czstotliwo[ pracy tych ukBadów na wBasnorcznie wykonanym, prostym u- po raz pierwszy przez autora okoBo 20 lat przekracza 500MHz (minimalna czstotli- rzdzeniu - z przyjemno[ci polecamy u- temu. wo[ pracy wewntrznego oscylatora wy- kBad opisany poni|ej. Sdzi nale|y, |e za Przystpujc do projektowania transcei- nosi okoBo 200MHz). S to parametry na ty- konstruowanie tego urzdzenia wezm si vera autor postawiB sobie zadanie, aby wy- le zachcajce, |e mo|na w przyszBo[ci po- zarówno mBodzi radioamatorzy jak i ci, któ- kona bardzo proste urzdzenie nadawczo- kusi si o konstrukcj urzdzenia SSB na rzy maj ju| sprzt wikszej mocy, a chcie- odbiorcze niewielkich wymiarów z wyko- wy|sze pasmo KF, a nawet na UKF, po za- liby mie urzdzenie niewielkich wymia- rzystaniem dostpnych elementów, mini- stosowaniu m.in. stabilnego ukBadu gene- rów, takie, aby mo|na byBo popracowa malizujc liczb nawijanych cewek oraz eli- ratora przestrajanego. np. podczas urlopu czy wakacji. minujc stosowania drogiego filtru kwarco- Podstawow cech przedstawionego Jeszcze jedno, bodaj najwa|niejsze (dla wego SSB. ukBadu blokowego jest wspólne wykorzy- mniej wtajemniczonych): u|ywanie takich stanie podczas odbioru oraz nadawania 12 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/98 Projekty AVT P r o j e k t y A V T Rys. 1 mieszaczy/modulatorów NE612, filtru Na drugie wej[cie mieszacza jest kiero- ukBadu LM386 ustala maksymalne wzmoc- SSB, generatora VFO oraz generatora wany sygnaB z przestrajanego generatora nienie m.cz. i powinien by dobrany indy- BFO, a tak|e antenowego filtru dolnoprze- VFO o czstotliwo[ci w zakresie 9,5- widualnie podczas uruchamiania urzdze- pustowego i przeBcznika w.cz. do zamiany 9,8MHz. SygnaB wyj[ciowy z ukBadu scalo- nia w taki sposób, aby nie nastpowaBo sygnaBów VFO i BFO. nego, bdcy ró|nic obydwu skBadowych, sprz|enie m.cz. podczas ustawienia po- Schemat elektryczny minitransceivera poprzez filtr SSB o czstotliwo[ci [rodko- krtBa regulacji siBy gBosu w skrajne prawe Antek przedstawiono na rysunku 2. Wyko- wej okoBo 6MHz, jest podany na kolejny u- poBo|enie. rzystano w nim wiele rozwizaD sprawdzo- kBad NE612, pracujcy podczas odbioru ja- Wa|nymi elementami minitransceivera, nych w opisywanych przez autora kitach ko wzmacniacz p.cz. i detektor SSB. Za- obok wspomnianego wcze[niej filtru je- AVT-157, AVT-357, AVT-2196. miast gotowego filtru SSB (niestety dro- dnowstgowego, s generatory VFO i Poni|ej podamy w skróconej formie giego i trudnego do zdobycia) zastosowa- BFO, bowiem one decyduj nie tylko o za- drog sygnaBu w czasie odbioru, a na- no filtr kwarcowy w ukBadzie drabinkowym kresie czstotliwo[ci pracy ukBadu, ale tak- stpnie przy nadawaniu. zestawiony z rezonatorów o czstotliwo[ci |e o jako[ci sygnaBu SSB (odbieranego i na- 6MHz. Pasmo przenoszenia takiego filtru dawanego). Odbiór (przy zastosowaniu czterech typowych re- Do zasilania ukBadów scalonych US2 i Podczas odbioru odfiltrowany sygnaB z zonatorów 6MHz bez dobierania) i konden- US3 wykorzystano napicie 5V pocho- anteny za po[rednictwem trójsekcyjnego satorów po 33pF wynosi okoBo 2kHz (przy dzce ze stabilizarora US6, za[ do zasilania filtru dolnoprzepustowego L1...L3 oraz -3dB). generatorów - napicie 9V otrzymane z u- dwuobwodowego filru pasmowoprzepu- Na drugie wej[cie detektora US3 jest kaBdu scalonego US7. Dodatkowy stabiliza- stowego L4...L6 jest podawany na pier- podawany sygnaB z generatora BFO o tor napicia 5V (opcja US8) jest zaplanowa- wsze wej[cie mieszacza US2-NE612. Filtr czstotliwo[ci 5,9998MHz. SygnaB wy- ny jako zasilacz programowanej skali cyfro- dolnoprzepustowy, wykorzystywany za- j[ciowy, bdcy ró|nic doprowadzonych wej umo|liwiajcej wy[wietlenie warto[ci zwyczaj tylko podczas nadawania, zmniej- czstotliwo[ci skBadowych, jest podawany czstotliwo[ci pracy minitransceivera. sza tak|e poziom sygnaBów wej[ciowych na przedwzmacniacz maBej czstotliwo[ci Generator VFO jest jednym z ukBadów odbiornika o czstotliwo[ciach powy|ej US4 - 741 i dalej, poprzez potencjometr si- trudniejszych w realizacji z powodu konie- 5MHz. Filtr pasmowoprzepustowy o za- By gBosu R29, do wzmacniacza koDcowego czno[ci zapewnienia du|ej stabilno[ci kresie pracy 3,5 do 3,8MHz jest dopaso- LM386, a nastpnie do gBo[nika lub sBu- czstotliwo[ci, która - jak wiemy - jest je- wany od strony anteny za po[rednictwem chawek. KsztaBtowanie charakterystyki dnym z podstawowych warunków popra- uzwojenia wtórnego L4. Poniewa| impe- sygnaBu m.cz. w zakresie 0,3-3kHz zape- wnej pracy emisj SSB: odstrojenie sygna- dancje wej[ciowa ukBadów NE612 wynosi wniaj elementy RC na wej[ciu ukBadu Bu o kilkaset Hz spowoduje zauwa|aln nie- okoBo 1,5k&!, mo|na byBo poda sygnaB wzmacniacza operacyjnego (R23 C54 C55 czytelno[ sygnaBu. Czstotliwo[ pracy wej[ciowy bezpo[rednio z uzwojenia L6 R24) oraz w ptli sprz|enia zwrotnego generatora VFO zale|y od zakresu pracy tego filtru. (R27 C58). Kondensator C60 doBczony do transceivera. Dla planowanego zakresu ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/98 13 Projekty AVT P r o j e k t y A V T 14 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/98 Rys. 2 Projekty AVT P r o j e k t y A V T pasma 80m (3,5-3,8MHz) powinna to by rezonatorem cewki L8 (w rozwizaniu mo- naBu m.cz. jest regulowany za po[redni- warto[ mieszczca si w zakresie 9,5- delowym jest ni dBawik o indukcyjno[ci ctwem potencjometru monta|owego R1. 9,8MHz. Aatwo zauwa|y, |e przy miesza- 10µH) uzyskano obni|enie czstotliwo[ci W momencie pojawienia si sygnaBu aku- niu sumacyjnym, przy zastosowaniu rezonatora o 200Hz, czyli w konsekwencji stycznego na wyj[ciu modulatora (nó|ka 5) czstotliwo[ci VFO 8,0-8,35MHz, mo|na uzyskano czstotliwo[ BFO o warto[ci pojawia si fala no[na. Do równowa|enia w prezentowanym ukBadzie uzyska pas- 5,9998MHz. ChodziBo tutaj o przesunicie modulatora przewidziano potencjometr mo 20m, czyli zakres 14,0-14,35MHz czstotliwo[ci no[nej na lewe dolne zbo- monta|owy R10 wBczony w szereg z rezy- (USB). W naszym minitransceiverze zasto- cze charakterystyki filtru kwarcowego w storami ograniczajcymi R8 R11. Rezystor sowano bardzo uproszczony ukBad VFO celu uzyskania górnej wstgi bocznej R9 sBu|y do zachwiania równowagi modu- wykonany na dwóch tranzystorach T1, T2 (USB). Chcc przesun czstotliwo[ latora z chwil zwarcia jego wolnej koD- (2xBC547). Tranzystor T1 pracuje w ukBa- BFO na górne zbocze charakterystyki filtru, cówki do masy. W konsekwencji wywoBu- dzie generatora Seilera, za[ T2 to typowy w celu uzyskania dolnej wstgi bocznej, je to pojawienie si fali no[nej na wyj[ciu wtórnik emiterowy speBniajcy rol separa- nale|y w miejsce dBawika wstawi trymer modulatora. Fakt ten jest wykorzystywany tora. Jako indukcyjno[ generatora wyko- o pojemno[ci okoBo 20pF. podczas strojenia nadajnika oraz do pracy rzystano pierwotne uzwojenie filtru 7x7 o Po omówienu ukBadów generatorów - telegrafi (CW). numerze 204, które ma indukcyjno[ oko- wypada wspomnie o przeBczniku w.cz., Kierunek przebiegu sygnaBu w.cz. nadaj- Bo 1µH. Z jedn sekcj kondensatora czyli takim elemencie, który sBu|y do za- nika jest taki sam, jak przy odbiorze. SygnaB zmiennego typu ELTRA o pojemno[ci oko- miany doprowadzeD sygnaBów generato- DSB z wyj[cia modulatora jest podany na Bo 14pF i warto[ciami innych kondensato- rów. Chodzi o to, aby podczas odbioru do filtr kwarcowy, na wyj[ciu którego pojawia rów podanych na schemacie, VFO pokry- ukBadu US1 dochodziB sygnaB VFO, za[ do si górna wstga boczna (przy zaBo|onym wa wymagany zakres 9,5-9,8Hz jeszcze z US2 sygnaB BFO, a podczas nadawania - mieszaniu ró|nicowym). niewielkim zapasem. Poniewa| przekBa- byBo odwrotnie (do US1 dochodziB BFO a Oczywi[cie na wyj[ciu US3 wystpuje dnia na osi kondensatora o przeBo|eniu wy- do US2-VFO). suma i ró|nica czstotliwo[ci skBadowych noszcym 3:1 jest nieco za maBa do precy- W rozwizaniu modelowym posBu|ono doprowadzonych do jego wej[, jak w ka|- zyjnego wstrojenia si na odbieran stacj, si przeBcznikiem mechanicznym w po- dym mieszaczu. Po wzmocnieniu sygnaBu warto zrezygnowa z tej cz[ci pasma, na staci miniaturowego przekaznika. Lepiej w ukBadzie z tranzystorem T4 znajdujcy si której mo|e nam mniej zale|e. Mo|na na byBoby wykorzysta przeBcznik elektroni- w obwodzie kolektora filtr dwuobwodowy przykBad odpowiednio zmniejszy pojem- czny, poniewa| - przy odpowiedniej kon- L11...L9 zestrojony na wymagane pasmo no[ kondensatora zmiennego tak, aby o- strukcji - mo|e on zapewni lepsz sepa- 3,5-3,8MHz (identyczny jak w odbiorniku) graniczy zakres pracy do 3,65-3,8MHz, racj sygnaBów od przekaznika. Ten ostatni ustala wBa[ciwy zakres pracy i wstg. czyli do cz[ci SSB pasma. Zmniejszenia - ze wzgldu na pojemno[ci midzystyko- Obok filtracji sygnaBów niepo|danych pojemno[ci mo|na dokona przez rozgi- we - nie jest idealnym elementem z pun- jednym z najwa|niejszych parametrów cie rotora przy pomocy wkrtaka, którym ktu widzenia w.cz. wzmacniacza nadajnika SSB jest jego linio- poprzez delikatne wsuwanie pomidzy Do styków przeBczajcych przekaznika wo[. Niewielki poziom wyj[ciowego syg- pBytki rotora kondensatora zwikszamy s doprowadzone sygnaBy z generatorów naBu SSB (kilkaset mV na L9) zmusiB do sto- odstp pomidzy pBytkami, a tym samym poprzez dzielniki rezystorowe zapewniaj- sowania dwustopniowego ukBadu wzmac- zmniejszamy wypadkow pojemno[ kon- ce poziomy napi w.cz. w granicach niacza. Tranzystor T5 peBni funkcj drivera i densatora zmiennego. W takim przypadku 300mV, jako wej[ciowe warto[ci optymal- przy zastosowaniu popularnego tranzysto- jednemu obrotowi osi kondensatora ne ukBadów NE612. ra BC211 zapewnia okoBo 200mW mocy. bdzie odpowiadaBa zmiana czstotliwo[ci Rezystory R38 i R36 wprowadzaj niewiel- 50kHz, tak wic trzy obroty dadz 150kHz, Nadawanie kie ujemne sprz|enie zwrotne wpBywaj- co bdzie Batwe do zapamitania, ponie- Przekazniki PZ1 i PZ2 przeBczaj u- ce pozytywnie na liniowo[ ukBadu. Dopa- wa| mo|na dokBadnie ustawi przestraja- rzdzenie z odbioru na nadawanie z chwil sowanie drivera do wzmacniacza mocy nie VFO, aby przy wkrconym rotorze za- naci[nicia przycisku PTT przy mikrofonie zrealizowano za po[rednictwem transfor- znaczy pocztek, pasma czyli 3,65MHz, (podanie napicia 12V na cewki przekazni- matora bifilarnego TR2. po pierwszym obrocie 3,7MHz, a po na- ków). PZ1/A sBu|y do przeBczania anteny z W stopniu koDcowym mocy u|yto tran- stpnym obrocie 3,75MHz i w drugim filtru dwuobwodowego na stopieD koDco- zystora MOSFET typu IRF520, który, cho skrajnym poBo|eniu, czyli przy wykrco- wy w.cz., za[ PZ1/B - do podawania napi- bywa stosowany w przetwornicach i nym rotorze, 3,8MHz. cia na ukBady odbiornika i nadajnika. Oby- wzmacniaczach m.cz., tutaj speBniB dosko- W jednym z kolejnych numerów EdW dwie sekcje PZ2 s wykorzystane do prze- nale swoj rol zapewniajc moc wy- zostanie przedstawiona skala czstotliwo[- Bczania sygnaBów VFO i BFO (zamieniaj j[ciow nadajnika okoBo 2W praktycznie ci i wtedy takie kombinacje mechaniczne je miejscami, doprowadzajc do nó|ek 6 u- bez znieksztaBceD. Oczywi[cie poprawn nie bd potrzebne, tym niemniej mo|e kBadów NE612). U|yto tutaj dwóch prze- prac ukBadu osignito poprzez ustawie- kto[ z czytelników z nich skorzysta. kazników na 12V typu RA12WN-K. nie wBa[ciwego punktu pracy stopnia za Generator BFO, jak ju| podawali[my, Podczas nadawania sygnaB ze wzmac- po[rednictwem potencjometru monta|o- jest tak|e podwójnie wykorzystywany, a niacza mikrofonowego US1 jest podawany wego R33. Dopasowanie obwodu drenu konkretnie: do odbioru jako dodatkowy u- poprzez dwójnik C7 R7 na pierwsze wej- tranzystora do dolnoprzepustowego filtru kBad do demodulacji sygnaBu SSB i jako ge- [cie modulatora US1, za[ sygnaB generato- antenowego zapewniono poprzez bifilrany nerator fali no[nej podczas nadawania. W ra fali no[nej BFO - na drugie wej[cie tego transformator TR1, który ma co prawda tym przypadku wystarczyB ukBad z jednym ukBadu. Wzmacniacz mikrofonowy jest tak sam konstrukcj, jak TR2, jednak jest tranzystorem T3 - BC547, w którym w zrealizowany na ukBadzie operacyjnym 741 wBczony w przeciwnym kierunku, to zna- ptl dodatniego sprz|enia zwrotnego w identyczny sposób, jak przedwzmac- czy wpBywa na podwy|szenie impedancji wBczono pity rezonator kwarcowy X5 o i- niacz odbiornika. Równie| i w tym przypad- wyj[ciowej. A n d r z e j J a n e c z e k S P 5 A H T dentycznej czstotliwo[ci, jak w filtrze dra- ku dwójnik R4 C9 sBu|y do obni|enia Andrzej Janeczek SP5AHT c . d . w n a s t  p n y m n u m e r z e binkowym. Poprzez wBczenie w szereg z wzmocnienia powy|ej 3kHz. Poziom syg- c.d. w nastpnym numerze ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/98 15

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
1998 11 Transceivery SSB, część 3
1999 10 Miernik cewek, część 2
Transceivery SSB (1)
1998 10 Komputerowy sterownik 16 serwomechanizmów do maszyny kroczącej
taurus transceiwer ssb
1996 10 Elektroniczna ruletka, część 2
Część 10 Wzorcowa specyfikacja konstrukcji
1998 01 str 10 Egzotyczne mezony

więcej podobnych podstron