plik


ÿþWzmacniacz J E K T Y P R O do walkmana Wzmacniacz do walkmana kit AVT-446 Na ³amach Elektroniki Praktycznej opublikowano dotychczas wiele opisÛw wzmacniaczy akustycznych. NajczÍúciej by³y to uk³ady o duøej mocy wyjúciowej i znakomitych parametrach, kwalifikuj¹cych je do klasy Hi-Fi czy teø Hi-End. Dzisiaj chcia³bym zaproponowaÊ Czytelnikom Wzmacniacz przystosowany jest StopieÒ wyjúciowy mocy budowÍ wzmacniacza bardzo do zasilania z akumulatora samocho- Ten fragment uk³adu zosta³ zre- prostego, o niewielkiej mocy dowego, co umoøliwia zastosowanie alizowany z wykorzystaniem po- wyjúciowej, ale o zupe³nie go do s³uchania muzyki na dzia³ce pularnego uk³adu scalonego typu przyzwoitych parametrach, czy w domku letniskowym pozba- TDA7374. Jest to poczwÛrny ktÛre podajÍ w dalszej czÍúci wionym instalacji 220V. Wbudowa- wzmacniacz mocy, pracuj¹cy artyku³u. Proponowany uk³ad ny prostownik pozwala takøe na w klasie AB. Uk³ad scalony zosta³ w zasadzie pomyúlany zasilanie uk³adu z odpowiedniego wzmacniacza umieszczony jest jako dodatkowy wzmacniacz transformatora sieciowego i tym sa- w typowej dla tej klasy uk³adÛw do walkmana lub discmana mym zastosowanie go jako urz¹dze- obudowie MULTIWATT15. Podsta- czy teø innych nia stacjonarnego. Wzmacniacz moøe wowym zastosowaniem uk³adu jest ìkieszonkowychî urz¹dzeÒ do byÊ takøe uøyty jako ìdopalaczî do praca w radioodbiornikach i radio- radia samochodowego o niewielkiej odtwarzaczach samochodowych. odtwarzania düwiÍku. mocy wyjúciowej, a takøe do s³ucha- Wzmacniacz umoøliwia uzyski- nia muzyki pochodz¹cej praktycznie wanie duøych mocy bez stosowa- z dowolnego ürÛd³a, w tym z karty nia kondensatorÛw sprzÍøenia bo- düwiÍkowej komputera PC. otstrap. Jest to wiÍc bardzo inte- Poniewaø g³Ûwnym przezna- resuj¹ca kostka i warto powie- czeniem wzmacniacza jest wspÛ³- dzieÊ o niej parÍ s³Ûw. Z koniecz- praca z rÛønego rodzaju kieszon- noúci bÍd¹ to informacje o charak- kowymi odtwarzaczami, uk³ad ma terze skrÛtowym, poniewaø pe³ny moøliwoúÊ zasilania takich urz¹- opis uk³adu zajmuje w biuletynie dzeÒ napiÍciem 3VDC lub innym, USKA RTV i AV 4/1995 aø 10 ustawianym przy pomocy poten- stron formatu A4! Do lektury tego cjometru montaøowego. biuletynu (znajduj¹cego siÍ w na- Do budowy uk³adu zastosowa- szej ofercie handlowej) zapraszam no tanie i ³atwo dostÍpne elemen- CzytelnikÛw, ktÛrzy chcieliby le- ty. Brak jakichkolwiek czynnoúci piej poznaÊ zastosowany w na- uruchomieniowych pozwala mieÊ szym wzmacniaczu uk³ad scalony. nadziejÍ, øe nawet pocz¹tkuj¹cy Z opisu podstawowych w³aúci- Parametry charakterystyczne konstruktorzy nie napotkaj¹ na woúci wzmacniacza (zamieszczo- Zakres napi zasilania: 8..18VDC øadne trudnoúci podczas budowy nych w ramce) moøna wyci¹gn¹Ê Spoczynkowy prd zasilania (bez wBczania tego wzmacniacza. wniosek, øe uk³ad TDA7374 jest trybu STAND BY): maks. 150mA wzmacniaczem prawie idealnym, Maksymalna moc wyj[ciowa: 4x10,5W (przy Opis dzia³ania zabezpieczonym przed wszelkimi zasilaniu 14VDC) Schemat elektryczny propono- pomy³kami w montaøu i awariami Wzmocnienie napiciowe: 26dB ZnieksztaBcenia: 0,1% przy 10W mocy wyj- wanego uk³adu zosta³ pokazany instalacji nag³aúniaj¹cej. Jednak do [ciowej na rys. 1. Schemat moøemy po- niektÛrych danych katalogowych Impedancja wej[ciowa: 10k&! dzieliÊ na trzy bloki funkcjonalne, naleøy podchodziÊ z duø¹ ostroø- Prd w stanie oczekiwania: 1µA ktÛre kolejno omÛwimy. noúci¹ i zabieraÊ siÍ za dokony- Elektronika Praktyczna 7/98 57 Wzmacniacz do walkmana Rys. 1. Schemat elektryczny ukBadu. wanie ryzykownych eksperymen- Czy oznacza to, øe moøemy bez w momencie osi¹gniÍcia przez ktÛ- tÛw dopiero po zapoznaniu siÍ najmniejszych obaw do³¹czyÊ nasz rekolwiek z wyjúÊ okreúlonego po- z treúci¹ ca³ej karty katalogowej. wzmacniacz ìodwrotnieî do zasi- ziomu zniekszta³ceÒ. Wyprowa- Jako przyk³ad moøe pos³uøyÊ po- lania i spokojnie obserwowaÊ za- dzenie to moøe byÊ wykorzystane dana przez producenta, umiesz- chowanie siÍ tak torturowanego do realizacji wspÛ³pracy uk³adu czona duøymi literami na pocz¹t- uk³adu? Bynajmniej, poniewaø wzmacniacza z kompresorem ku karty katalogowej informacja w dalszej czÍúci katalogu, w szcze- wzmocnienia, co zapewni wysok¹ o tym, øe wzmacniacz jest odpor- gÛ³owym opisie kostki TDA7374 jakoúÊ düwiÍku przy wszystkich ny na omy³kowe odwrÛcenie po- czytamy co nastÍpuje: ìUk³ad moøe poziomach ods³uchu. W najprost- laryzacji zasilania. bez obawy uszkodzenia przewodziÊ szym przypadku wyjúcie to moøe pr¹d nawet do 10A o odwrÛconej zostaÊ wykorzystane do w³¹czania Podstawowe wBa[ciwo[ci wzmacniacza: polaryzacji przez czas d³uøszy, niø diody LED w momencie przeste- ' Cztery niezale|ne kanaBy potrzebny do przepalenia szybkie- rowania wzmacniacza. ' Minimalna liczba wymaganych elementów go bezpiecznikaî. Tak wiÍc ekspe- Drugim wyprowadzeniem uk³a- zewntrznych ryment polegaj¹cy na prostym od- du, ktÛre moøe zainteresowaÊ wie- ' Rozwizanie ukBadowe bez sprz|enia wrÛceniu polaryzacji zasilania lu CzytelnikÛw jest wejúcie SBY zwrotnego bootstrap ' Mo|liwo[ pracy w ukBadzie BTL (dwa kanaBy w uk³adzie nie zabezpieczonym (ang. Stand-by). Podczas normal- w poBczeniu mostkowym o podwy|szonej bezpiecznikiem topikowym z pew- nej pracy wzmacniacza jest ono mocy wyj[ciowej) noúci¹ skoÒczy³by siÍ natychmias- do³¹czone do plusa zasilania za ' Detektor przesterowania wzmacniacza towym uszkodzeniem kostki! poúrednictwem rezystora R7. Po- ' StaBe wzmocnienie ' Bardzo maBy prd w stanie oczekiwania Wzmacniacz TDA7374 wyposa- danie na wejúcie SBY poziomu (typowo 1µA) øony zosta³ w wewnÍtrzny uk³ad niskiego (zwarcie go do masy) ' Zabezpieczenie przed zwarciem wyj[ do wykrywaj¹cy nasycenie jednego spowoduje natychmiastowe wy³¹- masy i napicia zasilania z czterech stopni wyjúciowych, czenie wzmacniacza i przejúcie ' Wbudowane zabezpieczenie przed przekroczeniem bezpiecznej temperatury czyli przesterowanie wzmacniacza w stan oczekiwania, przy ktÛrym pracy objawiaj¹ce siÍ silnymi zniekszta³- pobÛr pr¹du spada do pomijalnie ' Wbudowane zabezpieczenie przed ceniami. Do informowania o tym ma³ej wartoúci. W urz¹dzeniach impulsowymi przepiciami zasilania s³uøy wyjúcie oznaczone CD (ang. zasilanych z baterii moøe ono od- ' Wbudowane zabezpieczenie przed odBczeniem obwodu masy Clip Detection). Jest to wyjúcie daÊ nieocenione us³ugi. ' Wbudowane zabezpieczenie przed odwrotn typu otwarty kolektor, ktÛrego W naszym uk³adzie TDA7374 polaryzacj zasilania stanem aktywnym jest przewodze- pracuje w konfiguracji podwÛjne- ' Wbudowane zabezpieczenie przed nie tranzystora wyjúciowego go wzmacniacza BTL (mostkowe- wyBadowywaniami elektrostatycznymi Elektronika Praktyczna 7/98 58 Wzmacniacz do walkmana na obniøenie kosztÛw nia, jakim niew¹tpliwie jest ch³o- wykonania uk³adu. dzenie wymuszone, jak pewnie Z wartoúciami ele- zauwaøyliúcie, stosowane przez ni- mentÛw podanymi na øej podpisanego w wielu kon- schemacie, uk³ad strukcjach. Uøycie radiatora umoøliwia regulacjÍ z wentylatorkiem od CPU pozwo- tonÛw wysokich i nis- li³o na radykalne zmniejszenie kich w zakresie od - wymiarÛw wzmacniacza, bez po- 15dB do +15dB, g³oú- noszenia wiÍkszych kosztÛw. Ofe- noúci 80dB i balansu rowane obecnie ìwiatraczkiî do 1 - 26dB. Ca³kowite procesorÛw i wentylatory s¹ tak zniekszta³cenia nieli- tanie i ³atwo dostÍpne, øe ich niowe nie przekracza- stosowanie zamiast doúÊ kosztow- j¹ typowo 0,05%. Jak nych radiatorÛw ma takøe sens wiÍc widaÊ, paramet- ekonomiczny. ry uk³adu s¹ aø nadto ByÊ moøe niektÛrzy Czytelnicy dobre do stosowania zaniepokoili siÍ tym, obawiaj¹c siÍ go we wzmacniaczu szumu generowanego przez wen- klasy popularnej. tylator (dobrze znanego posiada- czom komputerÛw PC), ktÛry mÛg³- Uk³ad by przeszkadzaÊ w s³uchaniu mu- sterowania zyki. Obawy takie s¹ jednak ca³- ch³odzeniem kowicie nieuzasadnione. Jeøeli stopnia wzmacniacz zastosujemy w domo- koÒcowego wej instalacji nag³aúniaj¹cej, to Rys. 2. Budowa ukBadu TDA7374. wzmacniacza pamiÍtajmy, øe wymuszone ch³o- go). Jak widaÊ, informacja produ- Kaødy wzmacniacz mocy wy- dzenie w³¹cza siÍ dopiero po centa o minimalnej liczbie ele- dziela podczas pracy duøe iloúci przekroczeniu pewnej mocy wy- mentÛw zewnÍtrznych, potrzeb- ciep³a, ktÛre musz¹ byÊ odprowa- júciowej, tak øe odg³osy pracy nych do pracy TDA7374 nie by³a dzone do otoczenia. Wprawdzie uk³adu ch³odzenia mog¹ byÊ s³abo bynajmniej czcz¹ przechwa³k¹. Do zastosowany uk³ad scalony jest s³yszalne jedynie podczas krÛtkich zbudowania niez³ej klasy koÒcÛw- zabezpieczony przed uszkodze- przerw w odtwarzaniu muzyki. ki mocy 2x21W potrzebne s¹ niem wynikaj¹cym z ewentualne- W uk³adzie zastosowano naj- zaledwie 4 kondensatory (nie li- go przegrzania, ale nadmierny prostszy i najtaÒszy wzmacniacz cz¹c kondensatorÛw blokuj¹cych wzrost temperatury moøe unie- operacyjny typu TL081, pracuj¹cy zasilanie) i jeden rezystor! moøliwiÊ jego poprawn¹ pracÍ. w uk³adzie komparatora napiÍcia. Na rys. 2 pokazano schemat Przy pracy wzmacniacza z pe³n¹ PorÛwnuje on napiÍcie uzyskiwa- uk³adu, a na rys. 3 rozk³ad i opis moc¹ (ponad 40W) do przegrzania ne z dzielnika z termistorem RT1 jego wyprowadzeÒ. dosz³oby juø po kilku sekundach! z napiÍciem regulowanym za po- Tak wiÍc zastosowanie odpowied- moc¹ potencjometru montaøowego StopieÒ regulacji niego radiatora okaza³o siÍ abso- PR1. Jeøeli opornoúÊ termistora wzmocnienia, balansu lutnie konieczne. RT1 zmniejszy siÍ pod wp³ywem i barwy tonu NajczÍúciej jednak nie wyko- temperatury poniøej wartoúci po- Regulacja wzmocnienia i cha- rzystujemy pe³nej mocy wzmac- woduj¹cej powstanie na wejúciu 2 rakterystyki düwiÍku zosta³a takøe niaczy akustycznych. W wiÍkszoú- wzmacniacza napiÍcia mniejszego rozwi¹zana w nowoczesny sposÛb, ci przypadkÛw pracuj¹ one wy- od ustawionego na wejúciu 3, to w oparciu o uk³ad scalony typu korzystuj¹c jedynie u³amek swoich na wyjúciu wzmacniacza postanie LM1035. By³ on juø stosowany moøliwoúci. Jednak musimy takøe stan ìwysokiî. Tranzystor T1 zacz- w projektach AVT, a takøe opisa- umoøliwiÊ uk³adowi d³ugotrwa³¹ nie przewodziÊ, w³¹czaj¹c wenty- ny w biuletynie USKA RTV i AV pracÍ na ìmaksymalnych obro- latorek F1. Po zmniejszeniu siÍ 5/96, gdzie bardziej dociekliwi tachî. Wi¹øe siÍ to z koniecznoú- temperatury wymuszone ch³odze- Czytelnicy mog¹ znaleüÊ wiele ci¹ zastosowania radiatora o bar- nie wy³¹czy siÍ. Tak wiÍc uk³ad informacji na jego temat. Uk³ad dzo duøych wymiarach, kosztow- pracuje jako regulator temperatury, LM1035 jest, sterowanym sta³o- nego i wykorzysty- pr¹dowo, regulatorem barwy tonu wanego jedynie oraz wzmocnienia. Sterowanie sta- sporadycznie. Nie ³opr¹dowe pozwala unikn¹Ê trzas- ma to wiÍkszego kÛw pochodz¹cych ze zuøytych sensu techniczne- lub kiepskiej jakoúci potencjomet- go i ekonomiczne- rÛw, tak dokuczliwych w rozwi¹- go i dlatego zdecy- zaniach klasycznych. Potencjomet- dowa³em siÍ na ry stosowane w naszym uk³adzie zastosowanie no- nie musz¹ wiÍc byÊ najwyøszej woczesnego i sku- klasy, co zdecydowanie wp³ywa tecznego rozwi¹za- Rys. 3. Opis wyprowadzeD ukBadu TDA7374. Elektronika Praktyczna 7/98 59 Wzmacniacz do walkmana WYKAZ ELEMENTÓW Rezystory PR1: 4,7k&! miniaturowy potencjometr monta|owy 4,7k&! PR2: 1k&! miniaturowy potencjo- metr monta|owy P1, P2, P3, P4: 47k&!/A, potencjometry obrotowe RT1: termistor 20k&!/25OC R1: 1M&! R5, R2: 1,2k&! R3: 3,3k&! R4: 5,6k&! R6: 6,8k&! R7: 10k&! R8, R9, R10, R11: 47k&! R12: 220&! Kondensatory Rys. 4. Rozmieszczenie elementów na pBytce drukowanej. C1, C8: 47µF/25V C2, C3, C18, C19: 470nF zapewniaj¹c kostce TDA7374 sta- Podczas montaøu nie napotka- C4, C5: 330nF bilne warunki pracy. Rezystor R1 my na jakiekolwiek trudnoúci, C7, C6: 10nF wprowadza do uk³adu niewielk¹ moøe z wyj¹tkiem zamocowania C10, C9: 10µF/25V histerezÍ, zabezpieczaj¹c go przed radiatora. Dlatego tÍ czynnoúÊ C11, C12, C13, C15: 220nF ewentualnym wzbudzaniem siÍ. opiszemy bardziej szczegÛ³owo. C14, C17, C21: 100nF Ostatnim fragmentem uk³adu, Pierwsz¹ operacj¹ podczas mon- C16: 3300µF/25V wymagaj¹cym choÊby kilku s³Ûw taøu radiatora bÍdzie chwilowe C20: 220µF/10V opisu, jest uk³ad zasilania urz¹- zdjÍcie z niego wentylatora, ktÛry PóBprzewodniki dzenia odtwarzaj¹cego, np. walk- mÛg³by zostaÊ uszkodzony pod- BR1: mostek prostowniczy 3A mana. Kieszonkowe magnetofony czas wiercenia otworu pod úrubkÍ wymagaj¹ najczÍúciej napiÍcia za- mocuj¹c¹ uk³ad scalony. W radia- IC1: TL081 silaj¹cego 3VDC i takie w³aúnie torze wiercimy otworek o úredni- IC2: TDA7374 napiÍcie moøe do nich byÊ dostar- cy 2mm, uwaøaj¹c, aby wypad³ on IC3: LM1035 czone z wyjúcia scalonego stabili- dok³adnie pomiÍdzy jego øeberka- IC4: 7812 zatora napiÍcia IC5 - LM317. Po- mi. NastÍpnie przykrÍcamy do IC5: LM317 niewaø jednak naleøy siÍ liczyÊ radiatora uk³ad TDA7374, nie za- T1: BC548 z koniecznoúci¹ stosowania innych pominaj¹c o zastosowaniu siliko- Ró|ne napiÍÊ (np. do zasilania przenoú- nowej pasty polepszaj¹cej odpro- CON1: ARK2 nych odtwarzaczy p³yt kompakto- wadzania ciep³a. Kolejn¹ czyn- CON2, CON3, CON5: ARK2 wych), przewidziano moøliwoúÊ noúci¹ bÍdzie ponowne zamonto- (3,5mm) regulacji tego napiÍcia za pomoc¹ wanie wentylatorka na radiatorze, CON4: ARK3 (3,5mm) potencjometru montaøowego PR2. a nastÍpnie wlutowanie uk³adu F1: radiator z wentylatorem od Dla wartoúci elementÛw podanych IC1 w p³ytkÍ. CPU na schemacie, napiÍcie wyjúciowe Otwarta pozostaje sprawa przy- S1: przeBcznik dzwigienkowy moøe wynosiÊ od 1,5 do 6VDC, mocowania radiatora do p³ytki. co powinno byÊ wystarczaj¹cym ìZawieszenieî go na wyprowadze- ani jakiejkolwiek regulacji i ìod- zakresem dka wiÍkszoúci zastoso- niach IC1 z pewnoúci¹ skoÒczy³o- palaî natychmiast po w³¹czeniu waÒ. by siÍ ich uszkodzeniem! W uk³a- zasilania. Natomiast uk³ad stero- dach modelowych radiator zosta³ wania wentylatorem radiatora wy- Montaø i uruchomienie po prostu przyklejony do p³ytki maga prostej regulacji. W tym ce- Na rys. 4 przedstawiono roz- za pomoc¹ znacznej iloúci kleju lu naleøy termistor RT1 podgrzaÊ mieszczenie elementÛw na p³ytce Poxipol. Moøemy takøe zastoso- do temperatury np. ok. 60oC. drukowanej (wzÛr úcieøek znajdu- waÊ klej Distal. Dobre rezultaty NastÍpnie pokrÍcaj¹c potencjomet- je siÍ na wk³adce wewn¹trz nu- moøna takøe osi¹gn¹Ê stosuj¹c rem regulacyjnym PR1 ì³apiemyî meru). P³ytkÍ zaprojektowano na poliestrow¹ szpachlÛwkÍ do na- punkt w³¹czenia siÍ wentylatora. laminacie jednostronnym, co przy prawiania karoserii samochodo- Termistor RT1 naleøy docisn¹Ê do sporej komplikacji po³¹czeÒ spo- wych. SposÛb montaøu radiatora radiatora i najlepiej przykleiÊ za wodowa³o koniecznoúÊ zastosowa- zaleøy takøe od jego typu i z pew- pomoc¹ kropli dobrze przewodz¹- nia kilku, tak przez nas nie noúci¹ w wielu przypadkach moø- cego ciep³o kleju silikonowego. lubianych, zworek. Od nich w³aú- na bÍdzie zastosowaÊ po³¹czenia Kolejn¹ czynnoúci¹ regulacyjn¹ nie rozpoczniemy montaø uk³adu, úrubowe. jest ustawienie napiÍcia zasilaj¹- wlutowuj¹c nastÍpnie elementy Zmontowany uk³ad wzmacnia- cego uk³ad odtwarzaj¹cy (o ile o coraz wiÍkszych gabarytach. cza nie wymaga ani uruchamiania bÍdziemy z tej moøliwoúci korzys- Elektronika Praktyczna 7/98 60 Wzmacniacz do walkmana taÊ). Regulacji dokonujemy za po- z mas¹. W przypadku do- moc¹ potencjometru montaøowego ³¹czania do uk³adu ko- PR2. lumn g³oúnikowych, nie Uk³ad moøe byÊ zasilany napiÍ- sprawia to problemu. Na- ciem przemiennym o wartoúci tomiast w przypadku 8..12VAC, a takøe napiÍciem sta- wspÛ³pracy wzmacniacza ³ym o wartoúci 12..18VDC. NapiÍ- z uprzednio wykonan¹ cia zasilania doprowadzamy do samochodow¹ instalacj¹ z³¹cza CON1. Poniewaø uk³ad wy- nag³aúniaj¹c¹ naleøy ko- posaøony jest w prostownik, biegu- niecznie sprawdziÊ, czy nowoúÊ napiÍcia w przypadku za- øaden z przewodÛw pro- silania uk³adu pr¹dem sta³ym nie wadz¹cych do g³oúnikÛw ma najmniejszego znaczenia. nie zosta³ do³¹czony do SposÛb do³¹czenia g³oúnikÛw masy pojazdu. i sygna³u wejúciowego zosta³ po- Stosowane g³oúniki po- kazany na rys. 5. Do³¹czenie winny mieÊ opornoúÊ 4&!. sygna³u wejúciowego nie wymaga Dopuszcza siÍ stosowanie komentarza, pozostaÒmy nato- g³oúnikÛw o wiÍkszej miast chwilÍ przy sprawie pod- opornoúci, lecz ich zasto- ³¹czenia g³oúnikÛw do uk³adu. sowanie spowoduje spa- Poniewaø wzmacniacz pracuje dek, i tak niewielkiej, mo- Rys. 5. Sposób doBczenia elementów w uk³adzie BTL (mostkowym), øa- cy wyjúciowej wzmacnia- zewntrznych do pBytki wzmacniacza. den z przewodÛw zasilaj¹cych cza. g³oúniki nie moøe byÊ po³¹czony Zbigniew Raabe, AVT Elektronika Praktyczna 7/98 61

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wzmacniacz do aktywnej kolumny głośnikoiwej(1)
Wzmacniacz do aktywnej kolumny
Zasilacz do walkmana
wzmacniacz do kajmana
wzmacniacz dzeięku do PC
impregnat do wzmacniania podłoży mineralnych
Wzmacniacz mocy do systemu Dolby Surround
włókna techniczne do wzmacniania kompozytów
2002 11 Wzmacniacz prÄ…dowy do subwoofera
zalecenia do wzmacniania

więcej podobnych podstron