CharakterystykaMakbeta

Podczas kilku ostatnich lekcji języka polskiego poznaliśmy dzieło Szekspirapt. "Makbet". Utwór ten reprezentuje poglądy panujące na przełomieOdrodzenia i Baroku. Uważam, że porusza on wiele wciąż aktualnych spraw, anajważniejszą z nich jest bezpardonowa walka o władzę. Właśnie dlategochciałbym przedstawić w mojej pracy postać Makbeta- zaślepionego władząpotwora.
Makbet byłdzielnym, okrytym wojenną chwałą, wiernym rycerzem króla Dunkana. Kiedypewnej nocy wraz ze swym przyjacielem Banko spotkali czarownice one powiedziały,że Makbet zostanie tanem kawdoru i królem Szkocji, ale dziedzicami korony będąpotomkowie Banka. Kiedy pierwsza przepowiednia sprawdziła się jego żona skłoniłago do zamordowania króla Dunkana. Następnie zamordował jeszcze pokojowców królewskichkierując tym samym podejrzenia na królewskich synów. Po pewnym czasie zostałobwołany królem. Makbet nie chcąc aby spełniła się przepowiednia dotyczącaBanka rozkazał zabić go oraz jego syna. Niestety, a może i na szczęściesynowi Banka udało się uciec. Nie mogąc wytrzymać wyrzutów sumienia orazniepewności Makbet wybrał się jeszcze raz do czarownic. Tym razemprzepowiedziały mu, że zostanie pokonany tylko wtedy, kiedy las Birmańskipodejdzie pod jego zamek, a pokonać go może jedynie człowiek nie urodzonymetodą naturalną. On zaś ucieszył się ponieważ wydawało mu się to nie!
wykonalne. Kiedyzbiegł jeden z dostojników rozkazał zamordować jego żonę i dzieci.
Jednakprzepowiednia sprawdziła się. Żołnierze przeciwnej armii podeszli pod muryzamku pod osłoną gałęzi, a on zginął z rąk Makdufa, który urodził sięprzy zastosowaniu cesarskiego cięcia.
PoczątkowoMakbeta poznajemy jako zacnego i mądrego przywódcę wojsk. Wygrane bitwy świadcząo jego odwadze i waleczności. Jednak kiedy został tanem kawdoru jego ambicjewzięły górę nad przyzwoitością. Stał się podstępnym i obłudnym człowiekiem.Oczywiście dużą rolę miała w tym jego żona. Po kolei bezwzględnieeliminował wszystkich, którzy mogli być zagrożeniem dla tronu. Zdał sobiesprawę, że wpadł w pułapkę, ale według niego jedynym wyjściem byłodalsze prowadzenie takiej tyrańskiej polityki. Teraz nie mógł już nikomu ufać,nawet żonie. To przecież ona namówiła go do tego co zrobił. Kiedy jeden zdostojników uciekł do przeciwnego obozu Makbet w nieludzki sposób zabił jegożonę i dzieci. Podczas tego zdarzenia ujawniają się jeszcze takie cechy jakgwałtowność i porywczość. Kiedy umarła jego żona stracił sens życia.Przypuszczam, iż ten proces rozpoczął sięo wiele wcześniej, ale momentemprzełomowym była właśnie śmierć żony. Wtedy to wypowiedział następującesłowa, które warto!
zapamiętać:

"Życiejest tylko wędrującym cieniem,
Nędznymaktorem, który swoją rolę
Przez paręgodzin wygrawszy na scenie
W nicośćprzepada- powieścią idioty,
Głośną,wrzaskliwą i nic nie znaczącą."

Reasumując uważam, że Makbeta można zaliczyć do postaci tragicznych. Oczywiścieróżni się on trochę od tragicznych postaci z antyku. Tamci nie mieli wyboru,a jego zgubiła ślepa wiara w przepowiednie i podatność na namowy żony. Toon sam wybrał swoją przyszłość, nad jego umysłem wzięła górę żądza władzy.Utwór ten pokazuje co się dzieje z człowiekiem, który za wszelką cenę dążydo zdobycia władzy. Jest on wtedy zdolny do wszystkiego, nawet do morderstwa.

Jak mówi nam sam tytuł utworu, Makbet jest w dramacie Williama Shakespeare'anajważniejszą osobą. Czy to znaczy, że jest on pozytywną postacią? Czy słowo"główny bohater" również w tym przypadku oznacza człowiekagodnego naśladowania? Kto czytał dzieło Shakespeare'a zatytułowane"Makbet", doskonale wie, że odpowiedź na to pytanie brzmi"nie". A więc kim jest Makbet?

Encyklopedia mówi,że Makbet to król szkocki panujący w XI wieku. Shakespeare mówi nam znaczniewięcej. Na początku utworu dowiadujemy się z ust żołnierza, że Makbet jestwalecznym, nieustraszonym wojownikiem szkockim, który gotów jest poświęcićżycie dla swego kraju w walce z Norwegami, wielkim wrogiem Szkocji w ówczesnymokresie. Również słowa samego króla Szkocji, Dunkana, świadczą o wielkimszacunku dla Makbeta: "O zacny mężu, waleczny Makbecie!".

WilliamShakespeare nigdzie nie wspomina o wyglądzie głównego bohatera, co zresztąnie jest potrzebne, bo nie wnosi niczego nowego do utworu. Ale każdy na pewnoma w pamięci własny wizerunek Makbeta. Ja wyobrażam go sobie jakoprzystojnego, poważnego mężczyznę o posępnym spojrzeniu, bo to właśnieprzywodzą mi na myśl słowa "waleczny wódz".

Abyprzeanalizować cechy charakteru Makbeta, musimy najpierw przyjrzeć się pokrótcejego postępowaniu w ciągu jego całego życia, o czym informuje nas mistrzShakespeare, który potrafił między wstrząsającymi, tragicznymi wydarzeniamidoskonale zwrócić uwagę czytelnika na rzecz najważniejszą - przemianę wewnętrznąMakbeta. Jest to człowiek o zbyt skomplikowanej duszy, aby jednoznacznie określićwszystkie jego cechy. Dlatego myślę, że analizując zachowanie Makbeta wdanych sytuacjach, najlepiej przedstawię jego charakter.

Początkowo wódzszkocki jest wzorem waleczności i postępowania, kocha swoją ojczyznę iszanuje króla, w stosunku do którego jest uniżonym sługą. Ale żądza władzyzmienia tego człowieka diametralnie. Zaskoczony przepowiednią wiedźm,odkrywa, że bardzo pragnie władzy, a tron królewski nie jest dla niego nieosiągalny,a wręcz dostępny z racji pokrewieństwa z Dunkanem, pod jednym tylkowarunkiem... śmierć aktualnie rządzącego władcy.

Niesprawiedliwościąbyłoby winić wyłącznie żonę Makbeta, Lady Makbet za śmierć króla. Myślo morderstwie pojawiła się w umyśle Makbeta już wtedy, gdy Dunkan ogłosił,że spadkobiercą korony będzie jego najstarszy syn, Malkolm. I co gorsza, tenpomysł nie odstępował Makbeta już na krok - myśl o władzy nie dawała muspokoju. Lady Makbet była tu tylko podporą duchową, kroplą, która przepełniłaczarę. Makbet potrzebował usprawiedliwienia swego czynu i poparcia swejukochanej żony, aby podjąć ostateczną decyzję: zabić króla, czyzrezygnować, a w najlepszym przypadku długo czekać na koronację. Wybrał tępierwszą drogę.

Daje się zauważyć,że Makbet nie próbował wcale walczyć z tą straszną pokusą. Gdy pojawiłasię myśl o zabiciu króla, Makbet nie usiłował jej odrzucić, stłumić.Pozwalał swemu umysłowi przyzwyczajać się do myśli o morderstwie Dunkana.Zupełnie jakby nie zdawał sobie sprawy z wagi i skutków takiego czynu. O czymto świadczy? O słabości duchowej Makbeta? O istnieniu w nim symptonimumordercy, który pozwalał mu walczyć z wrogiem, a teraz zabić tego, dla kogowalczył? A może po prostu o ogromnej, niespotykanej u innych ludzi żądzy władzy,która pokonała wszelkie przeszkody? Nie potrafię odpowiedzieć na to pytanie,być może Makbet posiadał wszystkie te cechy. Przypuszczam jednak, że wokresie od chwili spotkania czarownic aż do podjęcia ostatecznej decyzji ozabiciu króla, myśl o chęci władzy zablokowała w umyśle Makbeta wszystkieinne, pozytywne myśli i doprowadziła Makbeta do zgubnego stanu odurzenia inieczułości na wszystkie argumenty przemawiające przeciwko zbrodni (było ichtak wiele!), czyli jednym słowem nieświadomości o błędzie, jakim jestmorderstwo Dunkana dla uzyskania władzy. I ta właśnie nieświadomość błędubyło przyczyną bierności Makbeta w starciu ze swą pokusą, żądzą władzy.Zauważmy, że nasz bohater uświadomił sobie ogrom swego postępku już pofakcie. Za późno otrząsnął się ze snu. Własnoręczne zabicie Dunkana byłomomentem przełomowym w życiu Makbeta. Wprawdzie odezwało się sumienie, alejego głosy zostały wkrótce przytłumione przez nagrodę - koronację.

Następną faząbyło stopniowe przyzwyczajanie się do zbrodni - najpierw Makbet zlecił zbójcomzabicie swego przyjaciela Banka - przyczyną było to, że wiedźmyprzepowiedziały Bankowi, iż jego potomkowie będą królami. Makbet przypomniałsobie o tym już jako król i doszedł do wniosku, że wszystko co już zrobiłdla pozyskania tronu (czyli również morderstwo Dunkana) i robi teraz, aby władzęutrzymać, jest przysługą dla Banka, którego syn będzie korzystał ze skutkówrządów Makbeta. A więc król Makbet był sprawcą śmierci Banka. Lecz jegoumysł był już uodporniony na głos sumienia. Duch Banka, który objawił sięMakbetowi podczas uczty, wywołał już tylko przerażenie samym faktem swegoistnienia, natomiast nie spowodował żalu Makbeta za kolejne morderstwo. Wprzypadku Dunkana było inaczej - Makbet uświadomił sobie swoją winę ibardzo rozpaczał po jego śmierci. Czego to dowodzi? Król Makbet uodpornił sięjuż na zbrodnię, nie poczuwał się do winy. Dalsze życie Makbeta było tylkopogrążaniem się w przekonaniu, że zbrodnia jest konieczna do utrzymaniatronu i skutecznego rządzenia państwem. To uodpornienie wpłynęło bardzo źlena jego rządy, nazywane krwawymi i tyrańskimi. Oto, jak wzorowy wódz pod wpływemżądzy władzy może zmienić się w króla-tyrana. Druga przepowiedniaczarownic uspokoiła Makbeta obawiającego się o własne życie. Doszło dokolejnego morderstwa, dotknęło ono rodziny szkockiego pana, Makdufa, któryuciekł do Anglii, aby stamtąd ściągnąć posiłki i zniszczyć króla-tyrana.Dowiedziawszy się o śmierci rodziny, wrócił z wojskiem do Szkocji i stanąłtwarzą w twarz do walki z samym Makbetem. Natomiast Makbet, pewny siebie poprzepowiedni wiedźm i przekonany, że nic mu nie grozi, poprosił Makdufa, abyten zaprzestał walki, bo Makbet nie chce kolejnej śmierci. Ta pewność siebiego zgubiła. Ale w ostatniej chwili widzimy, że król Makbet nie straciłwszystkich swych dawnych cech, wprawdzie przyzwyczaił się do zbrodni, ale świadomyswej rychłej śmierci nie stchórzył i nie poddał się, stanął do walki,odezwało się w nim serce dawnego wojownika, gotowego poświęcić życie, abyzniszczyć wroga. Tym razem nie zwyciężył. Czy można powiedzieć, że umarłgodnie, bo w walce z nieprzyjacielem? Czy ktoś taki, tyran, morderca, możeumrzeć godnie? Jak na ironię, chyba tak.

Mój stosunek doMakbeta jest chyba oczywisty. Całkowicie potępiam jego zachowanie. Jego początkowezagubienie po przepowiedni czarownic, wpływ żony - to go nie usprawiedliwia.Najgorsze jest to, że ta pierwsza zbrodnia pociągnęła za sobą następne,popełnione już bez żadnych skrupułów. Shakespeare ukazał w tym utworze potęgężądzy władzy, zabijającą nie tylko ludzi, ale i przyjaźń i miłość.Tak, miłość również, ponieważ morderstwo Dunkana odsunęło od siebiekochające się małżeństwo, Makbeta i Lady Makbet. Stopniowo małżonkowieoddalali się do siebie, Lady Makbet przerażona swym udziałem w zabiciuDunkana i Makbet, dla którego najważniejszą sprawą, wręcz obsesją, stałosię utrzymanie władzy za wszelką cenę, nawet za cenę morderstwa. Żądza władzyzniszczyła Makbeta, zabiła jego samego. Przez to, że nie potrafił walczyć ztą wadą, zgubił siebie. I tu chyba znaleźliśmy odpowiedź na pytanie, na którewcześniej nie potrafiłam jednoznacznie odpowiedzieć: jaka cecha spowodowała,że Makbet dopuścił się zbrodni króla? Przede wszystkim żądza władzy ijego słabość duchowa, nieumiejętność walki z samym sobą.



1."Makbet" jako studium ludzkiego charakteru.

a)Człowiek ma zarówno dobre jak i złe cechy, od niego przede wszystkim zależy,które z nich będą dominować.

b)Człowiek podlega wpływowi otoczenia. Jedną z cech natury ludzkiej jestambicja, pełniąca na ogół pozytywną rolę, pobudza ona bowiem do aktywności,działania. Jeśli jest nadmiernie rozwinięta i przybiera chorobliwy charakter,wówczas powoduje różnorakie zło. Tak było z Makbetem i jego żoną.Chorobliwa żądza władzy stała się przyczyną ich zguby.

2.Tragedię Szekspira można także odczytać jako rozważania o państwie i władzy.Takie problemy często podejmował renesans.

a)Od władcy zależy stan państwa i samopoczucie obywateli. Władca szlachetny, mądry,sprawiedliwy zapewnia swoim podwładnym bezpieczeństwo i dostatek, a swemu państwusiłę. Takiego monarchę chcieli widzieć na tronie ludzie Renesansu. Makbetjest jego zaprzeczeniem. Jako władca niesprawiedliwy, bezwzględny,podejrzliwy, absolutny sprawia, że państwo podupada, a ludność nienawidziswego króla.

Cechydramatu Szekspira: - odejście od trzech klasycznych jedności: miejsca, czasu iakcji, - sceny zbiorowe, w których jednocześnie prowadzi dialogi wiele osób,- mieszanie scen realnych z fantastycznymi, - wnikliwsza analiza charakterówludzkich niż we wcześniejszych dramatach, wyraźne dominowanie jej nadwydarzeniami zewnętrznymi, - dynamiczny charakter bohaterów, -nieprzestrzeganie czystego gatunków dramatu (trag. i kom.), mieszanie ich głównychcech.