8346012920

962

PRZEGLĄD TECHNICZNY

1928

Rys. 1. Żórawie do podnoszenia materjałów budowianych.

kosztu energji mechanicznej należy jeszcze dodać ko-szty stałe, na które składają się wydatki na oprocentowanie, amortyzację, przewóz i zmonto

wanie oraz obsługę maszyn. Gdy jednak kos/A pracy ludzkiej jest niezależny od wielkości budowy i czasu jej trwania, koszt pracy mechanicznej maleje wraz z wielkością budowy. Dlatego praca ręczna może w budownictwie rywalizować z pracą mechaniczną tylko do pewnej granicy, poza którą oszczędności z zastosowania maszyn będą coraz większe.

Trzecią kategorję korzyści, które daje mechanizacja w budownictwie, stanowi małe zapotrzebowanie robotników, zwłaszcza robotników wykwalifikowanych i rzemieślników. Jako przykład, do jakiego stopnia ilość robotników, koniecznych do wykonania budowy, decyduje o jej kosztach, może służyć budowa zapory Schwar-zenbach w Niemczech. Zapora ta miała być wykonana z muru z kamienia łamanego; kubatura tego muru wynosiła 290 000 m \ Do wykonania tej budowy w terminie żądanym przez kierownika budowy trzeba było 250 mularzy. Rozległość budowy była tak wielka, że można było tę ilość robotników postawić jednocześnie, wykonywaj ąc 8 800 m^:t muru miesięcznie; obawiano się jednak słusznie, czy będżie można uzyskać tylu wykwalifikowanych robotników na budowę w okolicy mało zaludnionej i czy tę ilość da się utrzymać w ciągu całego czasu budowy. Zaporę zbudowano wkońcu z betonu lanego przy pomocy około 20 robotników niewykwalifikowanych, zaś daleko posunięta mechanizacja mieszania betonu i jego transportowania dała tak wielką sprawność, że buclowę wykonano dwa razy prędzej.

Niewielka ilość robotników pozwala kierownictwu budowy na większą swobodę postępowania, zmniejsza nadto niebezpieczeństwo strajku, które jest tem większe, im większa jest liczba robotników. Wreszcie sprawa pomieszczenia robotników

jest daleko prostsza przy małej ich liczbie, niż przy dużej.

Wraz ze zwiększeniem mechanizacji budowy, wzrasta jakość jej wykonania. Np. mieszanie mechanicznej betonu, automatyczne odmierzanie kruszywa, cementu i wody zapewnia kierownictwu,bez żadnego* wysiłku, uzyskanie betonu zupełnie jednorodnego i ściśle takiego, jaki został uznany za potrzebny do wykonania danej budowli.

Jako ostatnią przyczynę rozwoju mechanizacji pracy, wymienić należy możność wykonania zapomocą maszyn wielu robót, które-by bez ich pomocy były niewykonalne; jako przykład, można tuprzytoczyć uszczelnianie ścian i sklepień w tunelach przez wtłaczanie rzadkiej zaprawy cementowej (Torkret).

Zastosowanie maszyn w budowie domów.

Na krótko przed wojną, zaczęto się posługiwać przy wznoszeniu wielkich gmachów żórawia-mi (rys. 1), w celu zmechanizowania, choć w czę-

•i

_ _    . 5i

Rys. 2. Zastosowanie żórawi wieżowych, przesuwanych po jednej szynie, do budowy szkieletowej.

ści, dostawy materjałów. Jednak żórawie tego typu nie mogły podawać materjałów wgłąb budynków o szeroko rozwiniętym planie, gdyż ich zasięg poziomy był niewielki, Amerykanie, chcąc pokonać te