Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, t. X
Krzysztof Piotr Sawicki*
Obwód Kaliningradzki pozostaje dla Federacji Rosyjskiej (FR) obszarem o dużym znaczeniu strategicznym oraz ważnym elementem w dialogu państw europejskich z Rosją. Stanowi przyczółek, który poprzez dostęp do Morza Bałtyckiego i bezpośrednie sąsiedztwo z Polską umożliwia wydatne zwiększenie wpływów rosyjskich w Europie Środkowej, dając pretekst do włączenia w politykę zagraniczną państw tego regionu. Obwód jest terytorium, które zabezpiecza interesy polityczne, ekonomiczne i militarne Federacji Rosyjskiej w regionie Morza Bałtyckiego. Warunki geograficzno-przyrodnicze tego obszaru nie determinują jego odrębności. Dominują tam warunki klimatyczne charakterystyczne dla południowo-wschodniej części Morza Bałtyckiego, a odrębność wynika z działań politycznych, które nie znajdują uzasadnienia w położeniu geograficznym regionu.
Po kapitulacji Królewca (9.04.1945 r.) i rozbiciu niemieckiego ugrupowania na Półwyspie Sambijskim (25.04.1945 r.) obszar północnych Prus Wschodnich znalazł się pod wojskową okupacją radziecką. Pełnię władzy sprawowała Rada Wojenna 3. Frontu Białoruskiego pod dowództwem marszałka A. Wasilewskiego1 2. Pierwszy okres tworzenia radzieckiej administracji w północnej części Prus Wschodnich zakończył się formalnie 7.04.1946 r. Dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR powołano obwód konigsberski, włączając go w skład Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Obwód przemianowano 4.07.1946 r. na Kaliningradzki (miasto Królewiec otrzymało nazwę Kaliningrad), a następnie podzielono go na 17 rejonów (trzy miejskie i 14 wiejskich). Oznaczało to zakończenie swoistego
* Dr Krzysztof Sawicki, Gimnazjum nr 6 w Elblągu.
V. Galcov, Obwód kaliningradzki w latach 1945-1991. Społeczeństwo, gospodarka, kultura, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1996, nr 2 (212), s. 202-207; J. Kostrzak, Początki sowieckiej administracji w Prusach Wschodnich w latach 1945-1946, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 1999, nr 34, s. 99-105.