Praktycznym odzwierciedleniem tychże założeń jest konkretna koncepcja edukacji wczesnoszkolnej, obejmująca dzieci już od 6. roku życia (od klasy 0). Zakłada ona integrację treści, celów i metod nauczania - uczenia się w procesie edukacyjnym, co pociąga za sobą również odpowiednie rozwiązania organizacyjne. Autorka dzieli edukację wczesnoszkolną na dwa cykle, a mianowicie:
• cykl pełnej integracji, czyli nauczania łącznego;
• cykl integracji wybiórczej, czyli nauczania skorelowanego.
Przyjmując, iż nauczanie początkowe obejmuje klasy 0—III, powyższy podział można przedstawić według następującego schematu:
Integracja pełna, klasy 0-1 |
Integracja wybiórcza, klasy II-III |
Opracowywanie tematyki powinno zmierzać do całkowitego zacierania granic między przedmiotami i kształtowania w umysłach dzieci scalonego obrazu świata, rozumienia procesów i zjawisk w nim zachodzących, związków i zależności między nimi, jak też roli człowieka w świecie przyrody oraz w społeczeństwie. |
Efektem procesu nauczania - uczenia się powinno być scalenie treści pokrewnych dwu lub trzech przedmiotów wokół wspólnego tematu. Scalanie to może przyjąć formę korelacji: • wewnątrzprzedmiotowej; • międzyprzedmiotowej; • synchronicznej; • asynchronicznej; • biernej; • czynnej1. |
Opracowując swoją koncepcję autorka wzięła pod uwagę obowiązujący wówczas program kształcenia w klasach I-III, który miał charakter przedmiotowy. Na podstawie tegoż programu zaprojektowane zostały integralne rozkłady materiału zachowujące strukturę przedmiotową, ale treści każdego przedmiotu podzielono na jednostki miesięczne, tygodniowe i dzienne. Każdej jednostce metodycznej przyporządkowano wspólny temat oraz wspólną tematykę scalającą. Tematyka ta koncentrowała się wokół różnych bliskich dziecku środowisk przyrodniczych i społecznych. Przy ich analizowaniu uwzględniano zawsze aktualną porę roku oraz aspekty: przyrodniczy, geograficzny, techniczny, produkcyjny, zdrowotny, historyczny, społeczno-kulturalny itp. Źródłem tematyki były także problemy społeczne i moralne, życie, zwyczaje i normy funkcjonujące w różnych wspólnotach, grupach społecznych i zawodowych. Brano także pod uwagę problemy zgłaszane przez same dzieci.
Integrację i korelację treści ułatwiać mają - zdaniem Cackowskiej (1994 a) - zaprojektowane w tychże rozkładach ciągi sytuacji dydaktycznych, zdarzeń, ćwiczeń oraz różnych form działalności uczniów, uzupełnione odsyłaczami do tekstów podręcznikowych, literatury pięknej i metodycznej, tekstami i partyturami piosenek, scenariuszami zabaw i gier, jak też wskazówkami o charakterze metodycznym.
40
Wyjaśnienie powyższych terminów Czytelnik może znaleźć m.in. w publikacji Pasternaka pt. Materiały z metodyki kształcenia upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim w szkole specjalnej (1994).