8719220192

4.2. Przyrządy i instrumenty do pomiaru odległości. Instrumenty do pomiaru kątów. Magnetyzm ziemski

4.2.1. Materiał nauczania

Podział instrumentów geodezyjnych

Najprostszym kryterium podziałowym instrumentów geodezyjnych jest rodzaj mierzonej wielkości. W związku z tym można zaproponować następujący podział:

-    urządzenia i instrumenty do pomiaru odległości: taśmy geodezyjne, ruletki, dalmierze;

-    instrumenty do pomiaru różnic wysokości- niwelatory;

-    instrumenty do pomiaru kątów- teodolity;

-    instrumenty do pomiaru kątów i odległości - tachimetry.

Przyrządy i instrumenty do pomiarów liniowych

W geodezji przez długość linii rozumiemy długość jej rzutu prostokątnego na powierzchnię odniesienia (płaszczyznę poziomą). W przypadku pomiaru w terenie jednostajnie nachylonym lub odcinków długich, najczęściej mierzy się odległość skośną a następnie oblicza odległość geodezyjną ze wzoru: d = d’cosa,

gdzie:

-    d- długość pozioma (zredukowana),

-    d’- długość skośna (rzeczywista),

-    a- kąt nachylenia terenu (kąt pionowy).

Pomiar długości linii geodezyjnej

Pojęcie długość linii w geodezji oznacza długość rzutu tej linii na płaszczyznę poziomą. W geodezyjnych pomiarach liniowych wyróżniamy dwie metody pomiaru długości: bezpośrednią i pośrednią. Pomiar bezpośredni polega na porównaniu długości mierzonego odcinka z długością przymiaru geodezyjnego, którym wykonuje się pomiar. Pomiar pośredni polega na pomierzeniu innych wielkości fizycznych (np. długości odcinków, kątów), które z określoną pośrednio odległością pozostają w znanej zależności matematycznej. Wykorzystując tę zależność następuje obliczenie szukanej odległości. Dawniej pomiary bezpośrednie wykonywane były taśmą stalową ze szpilkami. Pomiar taśmą polegał na układaniu taśmy wzdłuż mierzonego odcinka i obliczeniu zmierzonej długości odcinka ze wzoru: „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

19