Barometryczny pomiar wysokości. 433
Jeżeli przyrząd służy do wyznaczania kątów zenitaluych £ = 90° — a, a liczbowanie kołu pionowego przebiega również od 0° do 300°, obliczamy kąt zenitnlny wedle wzoru:
£=180 ............(8)
Wzór „ścisłytł (z zauiedbaniem wyrazów rzędu drugiego), wyprowadzony dla h, różnicy dwu punktów, leżących w jednej linji pionowej, opiewa:
*=18403,1 log --(l + aO^+ ?“)(! +T cos2<p)(l-f- 3/i) . . (1)
gdzie: 18403,1 = t. zw. stała barometryczna (w metrach),
jh ciśnienie (prężność) powietrza w punkcie dolnym w mm
lh » » górnym „ mm
słupa rtęci, odczytanego na barometrze,
V =* (-Pi ~ł~ Pi)i
a = 0,003665 (spółce, temperatury), y — 0,002644 (spółcz. siły ciężkości),
°j — 0,377 ( „ prężności), o = 0,000314 ( „ śr. wysokości),
t — 3/2 (^i -j- *2) średnia arytmetyczna temperatura powietrza dla punktów dolnego i górnego, . ,
' 1
e = - -(e* —|— 62} średnia arytmetyczna, utworzona z wartości prężności pary wodnej w punkcie dolnym i górnym, tj. obu stacyj,
'f = (<f>i z2) średnia arytmetyczna szerokość geogr. obu stacyj,
- - (#1 ~\~ if2) „ „ wysokości obu stacyj w kilometrach
(aa jedno miejsce dziesiętne).
Aby mieć możność porównywania odczytów na barometrach przyjmujemy jako ciśuienie parne normalne, ciśnienie, równoważące przy temperaturze 0° C słup rtęci o wysokości 760 mm w poziomie morza i szerokości geogr. ® = 45°, to
po = 0,76.14,59545 .........(2)
ponieważ gęstość suchego powietrza w tych warunkach wynosi p0 — 0,0012928,
przeto ^ =7992,396 ^ ^ a ponieważ przy wyprowadzeniu wzoru na h
we formie (1) musimy przejść z logarytmów naturalnych na Briggowskie, przeto dzielimy 7992,396 przez zamiennik 0,43429, otrzymując ostatecznie stałą 18401,3.
Wzór (1) używany dość rzadko w > praktyce przy wyznaczaniu wysokości bardzo ważnych punktów.
Wzór barometryczny uproszczony. Uważając dwa ostatnie wyrazy wzoru (l) za stałe (dopuszczalne w obwodzie do 10 lcm) i przyjmując wielkość — jako zależną linjowo od temperatury średniej t — (/, -{- /,),
otrzymamy wzór uproszczony:
h = A (1 -f 0,004 t) log ........(3)
Vi
przyczem A = 18431,4 (I -j- 0,002644 cos 2 <p) (1 -j- 0,000314 11) . . . (4)
96