8941511380

Skrzydło mniejsze (ala minor) składa się z dw óch odnog ograniczających kanał wzrokowy (canalis opticus). ktoiym przechodzi n. w zrokowy (n. opticus) (II) i t. oczna (a. ophthalmica). Jego bizeg przedni łączy się z kością czołową, tylny zaś stanow i granicę pomiędzy dołem czaszki przednim a środkowym. Przyśrodkowy koniec skradła daje z każdej strony wyrostek pochyły przedni (processus clinoideus anterior). Powierzchnia górna skrzydła zwrócona jest do przedniego dołu czaszki (fossa craniałis anterior), dolna zaś do szczeliny oczodołow ej górnej (fissura orbitalis superior).

Skrzydło w iększe (ala major) posiada u nasady otwór okrągły (foramen rotundum), którym przechodzi n. szczękowy (n. ma\illaris) (V₂). Brzeg przedni ogranicza od strony przy środkowej szczelinę oczodołową górną (fissura orbitalis superior), którą przechodzą nerwy zatoki jamistej (III. IV. V,. VI) oraz ż. oczodołow a górna (v. ophthalmica superior). Brzeg boczny zwany jest łuskowym (margo sąuamosus) lub ciemieniowym (margo parictalis). Brzeg tylny ogranicza szczelinę klinów oskalistą (fissura splienopctrosa) i otwór poszarpany (foramen lace rum)', wzdłuż brzegu tylnego obecny jest otw ór owalny (foramen ovale), którym przechodzi n. żuchwowy (n. mandibularis) (V₃). W zbiegnięciu się brzegu bocznego z tylnym obecny jest kolec kości klinowej (spina ossis sphenoidałis), któiy posiada otwór kolcowy (foramen spinosum), przez któiy pizechodzi t. oponowa przednia (a. meningea anterior) i gałąź oponowa n. żuchwowego (r. meningeus n. mandibularis). Powierzchnia mózgowa (facies cerebralis) skrzydła zwraca się do dołu środkowego czaszki (fossa craniałis media), posiada ponadto wyciski palczaste (impressiones digitatae) rozdzielone lękami mózgowymi (juga ccrebralia). Pow ierzchnia oczodołowa (facies orbitalis) ogranicza szczelina oczodołową górną i dolną (fissura orbitalis superior et inferior).Pow ierzchnia skroniowa (facies temporalis) wchodzi w skład dołu skroniowego (fossa temporalis) Powierzchnia szczękowa (facies maxillaris) tworzy tylną ścianę dołu skrzydlowopodniebiennego (fossa pteiygopalatina) Grzebień podskroniowy (crista infratemporalis) rozdziela pow ierzchnię szczękow ą od podskroniow ej (facies infratemporalis).

Wyrostek skrzydłowy (processus pteiygoideus) posiada u nasady kanał skrzydłowy (canalis pteiygoideus). któiym przechodzi t. i n. tego kanału (a. et n. canalis pterygoidei). Sam wyrostek składa się z dwóch blaszek - bocznej i przyśrodkowej. Do blaszki bocznej (lamina lateralis) przyczepia się m. skrzy dłowy boczny (in. pteiygoideus lateralis), obie zaś blaszki ograniczają dół skrzydłowy (fossa pterygoidea). gdzie przyczepia się in. skrzydłowy przyśrodkowy (m. pteiy goideus medialis). Między dolnymi końcami blaszek znajduje się wcięcie skrzydłowe (incisura pterygoidea) uzupełnione przez wyrostek piramidalny kości podniebiennej (processus pyramidalis ossis palatini). W połączeniu obu blaszek obecny jest brzeg posiadający⁷ bruzdę skrzy dlow opodiuebieimą (suleus pteiy gopalatinus), która wraz z analogicznymi bnizdami na kości podniebiemiej i szczęce ograniczają kanał podniebienny większy' (canalis palatinus major), któiym przechodzą na podniebienne (na palatini) i t. podniebienna zstępująca (a. palatina descendens). W dolnej części wyrostka skrzydłowego obecny jest wyrostek pochwowy (processus vaginalis); rozgranicza on dwie bruzdy - lemieszowopochwową (suleus voinerovaginalis). która ze skrzydłem mniejszym ogranicza kanał lemieszowopochwowy (canalis vomerovaginalis) oraz podnicbicnnopochw ową (suleus palatovaginalis). w spółtw orzącą kanał podniebieimopochwowy (canalis palatovaginalis). Na końcu blaszki przyśrodkowej znajduje się haczyk skrzydłowy (hamulus pteiygoideus), który' z boku posiada bnizdę (suleus liamuli pterygoidei). Bruzda ta wywołana jest przewijaniem się przez nią ścięgna in. napinacza podniebienia miękkiego (m. tensor veli palatini). któiy przyczepia się w dole łódkowalyin (fossa scaphoidea) znajdującym się u podstawy blaszki bocznej. Bocznic od tego dołu znajduje się bruzda trąbki słuchowej (suleus tubae audith ac).

26 Kość czołowa (os frontale) złożona jest z łuski czołowej, parzystej części oczodołowej i nieparzy stej części nosowej.

Łuska czołowa (sąuama frontalis) posiada pow ierzchnię zew nętrzną, wewnętizną i skroniową. Pow ierzchnia zewnętrzna oddzielona jest od części oczodołowej brzegiem nadoczodołowym (margo supraoibitalis); posiada ona 2 części - mniejszą dolną, pokiy tą skóra nieow losioną oraz większą górną ze skórą pokry tą włosami. Granicą między nimi jest guz czołowy (tuber frontale) pod któiy m znajduje się luk brwiowy (arcus supcrciliaris). Na pow ierzchni w ew nętrznej obecne jest w cięcie sitow e (incisura ethmoidalis) przedłużające się w otw ór ślepy (foramen cecum): nad tym ostatnim widać grzebień czołowy (crista frontalis) rozchodzący się w bnizdę zatoki strzałkowej górnej (suleus sinus sagittalis suprioris). Pow ierzchnia skroniowa (facies temporalis) oddzielona jest od zewnętrznej kresą skroniow ą (linea temporalis). przedłużającą się w wyrostek jarzmowy (processus zygoinaticus): ten łączy się końcem z kością jarzmow ą i stanów i miejsce przy czepu części m. skroniow ego (in. temporalis). Pow ierzchnia skroniow a posiada z tylu brzeg skroniowy (margo parietalis), któiy' łączy' z każdej strony kość czołow ą ze skrzydłem kości klinowej, a ponadto łąc2y się z kością ciemieniową szwem wieńcowym (sutura coronalis), przedłużającym się we w spomnianą kresę skroniową.

Część oczodołowa (pars oibitalis) oddzielona jest od łuski czołowej brzegiem nadoczodołowym (margo supraorbitalis). który⁷ posiada dwie nierówności. Przy środkowo położone jest wcięcie łub otw ór czołowy (incisura s. foramen frontale). którędy przechodzi t. nadbloczkowa (a. supratrochlearis) i gałąź przyśrodkowa n. nadoczodolowego (r. medialis n. supraoibitalis): bocznie zaś znajduje się otwór lub wcięcie nadoczodolowe (foramen s. incisura supraoibitalis). którędy przechodzi t. nadoczodolowa (a. supraoibitalis) i gałąź boczna n. nadoczodolow ego (r. medialis n. supraorbitalis). Na powierzchni oczodołowej (facies oibitalis) bocznie znajduje się dół gniczołu lzowego (fossa glandulae lacrimalis), zaś przyśrodkowo - dołek bloczkowy (fovea trochlearis), w⁷ którym znajduje się kolec bloczkowy (spina trochlearis), który m przewija się ścięgno m. skośnego górnego (gałki ocznej) (tendo m. obliąui superioris (bulbi)). Na pow ierzchni

-20-