8955898704

astronomia w szkole

dzy innymi przechodziliśmy praktyczne ćwiczenia w obserwacjach radiowych Drogi Mlecznej na fali 21 cm radioteleskopem w Onsali i analizie wyników. Teraz już bez problemu uzyskałem dostęp do radioteleskopu dla moich uczniów. Z tematyką wykorzystania radioteleskopu w Onsali zetknąłem się również na warsztatach EU-HOU w Paryżu w czerwcu 2011 r., prowadzonych przez UPMC, do udziału w których gorąco zachęcam. Warsztaty te odbywają się regularnie od pewnego już czasu i są planowane także jesienią i w pierwszej połowie 2012 r. Każdy nauczyciel, który prowadzi zajęcia z astronomii, znajdzie tam dla siebie ciekawe tematy i ćwiczenia dla swoich uczniów. Informacje o warsztatach można znaleźć na stronach Hands-On Univcrsc w wydaniu europejskim, a informację o tym, jak starać się o finansowanie udziału w serwisie Comeniusa, w dziale Mobilność Szkolnej Kadry Edukacyjnej (http:// www.comenius.org.pl).

Projekt Radiowe obserwacje Drogi Mlecznej jest w fazie organizacji. Ze szczegółami można zapoznać się na polskiej stronie tego projektu http://www.oa.uj.edu.pl/hou. Jeżeli zaś chcemy przeprowadzać takie obserwacje z uczniami już teraz, można skorzystać z działającego od pewnego czasu — pilotażowo — radioteleskopu w Onsali. Wystarczy zarejestrować się na stronic http://jare.oso.chalmers.se/salsa/, po czym po kilku dniach otrzymuje się maila z danymi niezbędnymi do zalogowania się na komputer sterujący radioteleskopem. Logujemy się przez program kliencki NX Client (odpowiedni do wersji używanego na swoim komputerze systemu), który jest programem typu freeware do ściągnięcia z Internetu. Musimy go wcześniej zainstalować na swoim komputerze. Po zalogowaniu się uruchamiamy na komputerze zdalnym program do sterowania radioteleskopem i wykonujemy obserwacje. Oczywiście przed pierwszymi obserwacjami koniecznie należy zapoznać się z instrukcją pracy na radioteleskopie. Jest ona dostępna na stronach EU--HOU, również w wersji polskiej.

Jest to naprawdę łatwe zarówno dla nauczyciela, jak i dla ucznia. Ja zapoznałem swoich uczniów z zasadami i pokazałem praktyczną stronę pracy z radioteleskopem na jednych dwugodzinnych zajęciach. W ciągu następnych zajęć pozwoliłem uczniom pracować z radioteleskopem samodzielnie, jednak doglądając, co robią, i pomagając w sytuacjach problemowych, a za trzecim razem wykonywali obserwacje całkowicie samodzielnie. Dwie moje uczennice, Dominika Szczygieł i Karolina Florek postanowiły wykonać mapę Galaktyki w ramach projektu naukowego na konkurs projektów przeprowadzany w ramach FENIKSA. Wykonały go zupełnie samodzielnie, dostały się do grupy 10 najlepszych projektów w finale konkursu i w finale, prezentując go publicznie, zdobyły 3 miejsce, nagrodzone udziałem w wakacyjnym obozie naukowym.

Oto jak one same opisują swoją pracę:

Obie bardzo lubimy astronomię, więc temat naszego projektu Mapa Drogi Mlecznej ” od razu przypadł nam do gustu. Miałyśmy z tym bardzo dużo pracy. Po pien\>sze musiałyśmy zapoznać się z pojęciami długości i szerokości galaktycznej oraz innymi ważnymi terminami astronomicznymi. Po wstępnej teorii mogłyśmy przejść do praktyki. A była ona bardzo przyjemna, bowiem polegała na sterowaniu radioteleskopem, który znajdował się w Onsali (Szwecja), przez Internet. Na jednej ze stron mogłyśmy obserwować, jak porusza się w stronę, którą mu wyznaczyłyśmy. Odbierałyśmy nim sygnały wysyłane przez wodór znajdujący się w naszej Galaktyce. Z danych, które otrzymałyśmy, odczy-

W maju br. uczniowie odwiedzili Obserwatorium Astronomiczne w Krakowie. Od lewej: Dariusz Moskała, Szymon Krzysztofiak, Karolina Florek, Jakub Wojakowski, Łukasz Liberda. Jakub Napora, Dominika Szczygieł

5/20ii Urania - POSTIPY ASTRONOMII 229