mniejszą wartość niż tych na ziemi [potencjalnych ludzi]) - nie można wartościować w oparciu o różne kryteria (życia zdrowia, potencjalnego czasu trwania życia) o Ta regulacja wypacza prawną ochronę życia (art. 38 konstytucji)
o Na gruncie art. 38 - wiele problemów -> sformułowany w sposób ogólny i celowo pozostawia pole do rozważań wiążących się problematyką prawną ochroną życia:
(a) Problematyka kary śmierci - czy art. 38 całkowicie wyklucza karę śmierci (daje ochronę, ale daje też legalizacje do pozbawienia życia
(b) Problem eutanazji - czy art 38 wyklucza pozbawienia człowieka życia na jego żądanie, czy wręcz to wyklucza
(c) Przerywanie ciąży - aborcja: podnosi się że dopuszczalne jest zalegalizowanie aborcji bez zmiany art. 38. gdyż ten przepis sprawia takie możliwości
• Wolności o charakterze absolutnym Art. 39
Nikt nie może być poddany eksperymentom naukonym, w tym medycznym, bez dobrowolnie tiyraionej zgody.
Uchwala z 17 III 1993 r., W 16/92 (zgoda przedstawiciela ustawowego na eksperyment)
• Eksperyment - sprawdzenie wywołanego zachowania na pewne działanie. Działanie sztuczne polegające na wywołaniu pewnego zachowania. Szczególnym rodzajem eksperymentu naukowego - eksperyment medyczny ingerencje w działanie organizmu ludzkiego, procesy fizjologiczne, aby sprawdzić jak ten organizm będzie się zachowywał i aby zweryfikować pewne tezy.
• Dalsze warunki:
a) Eksperyment prowadzony przez naukowca (eksperyment naukowy)
b) Eksperyment prow adzony w procesie badań naukowych (na początku stawiana jest pewna teza)
• Art. Wymaga zgody, dobrowolnie wyrażonej:
1. Zgodę musi wyrazić każda osoba (jeżeli byłaby to np. grupa studentów - to każdy student musi wyrazić zgodę, a nie tylko przedstawiciele.
2. Dobrowolnie (wymóg dobrowolności) - wcześniej osoba wyrażająca zgodę musi zostać poinformowana o skutkach, przebiegu. Osoba jest świadoma skutków, konsekwencji i dobrowolnie wyraża zgodę.
3. Udzielenie zgody nic wyklucza odpowiedzialności: karnej, cywilnej na zdrowiu człowieka (ktoś kto wyraża zgodę nic oznacza że zrzeka się roszczeń odszkodowawczych).
• Uchwala z 17 III 1993 r., W 16/92 (zgoda przedstawiciela ustawowego na eksperyment):
o Uchwala wykładnicza na wniosek RPO - jak interpretować przepisy' ustawowe, z któiych można byłoby wnioskować, że eksperyment mógłby być przeprowadzony na dziecku za zgodą przedstawiciela ustawowego.
■ TK taką możliwość wykluczył - to musi być zgoda osoby która ma być przedmiotem eksperymentu. Eksperyment biomedyczny na człowieku niemający charaktery biomedycznego niedopuszczalny eksperyment niemający' charakteru leczniczego (zmierzającego do ratowania życia)
nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Zakazuje iy » sposób humanitarny.
• Trudno rozróżnić czy' dane zachowanie spełnia znamiona nieludzkiego, czy okrutnego czy w ogóle kwalifikuje się do art. 40
• Wyrok z 26 V 2008 r., SK 25/07 (przeludnione cele więzienne)
o Zasadą że w ięzień musi mieć 3 m2 do życia w celi. ale wyjątkowo może mieć mniej o Skarga konstytucyjna więźnia, który miał zawsze około 1 m2 w celi w różnych więzieniach o Zarzucał traktowanie niehumanitarne, a nawet że są to tortury w stosunku do niego o Jak rozumieć pojęcie traktowania humanitarnego?
o Czy pojecie z art 41 ust 4 to coś więcej niż zakazy z art. 40 razem wzięte - ktoś nie jest torturowany a jest traktowany niehumanitarnie?
o TK: niehumanitarnie to nie tylko to z art. 40, ale to coś więcej - temu człowiekowi przyznajemy minimum pozytywnie określone do życia - każdy musi mieć warunki minimalne, aby móc funkcjonować.
■ Nadmierne zagęszczenie w celi. jeżeli jest połączone z dodatkowymi udręczeniami (współwięźniowie są uciążliwi) może być traktowane jako tortura - jako np. tortura o charakterze psychicznym - nowoczesne pojęcie tortury
■ TK stwierdzi! niekonstytucyjność, ale możliwe jest umieszczone w mniejszej celi, ale musi być to dokładnie sprecyzowane (wyjątkowość przebywania w przeludnionej celi)
• Wyrok z 1 VI 1999 r., SK 20/98 (odmowa wydania paszportu)