9752257326

Notatki z kliniki lekarskiej prof. Józefa Dietla

Notes from the medical clinic of professor Józef Dietl

Józef Dietl należał do grona najwybitniejszych lekarzy internistów XIX wieku. Jego wpływ na rozwój krakowskiej kliniki lekarskiej był decydujący. Wykształcony w Wiedniu, przejął wzorce rozkwitającej wówczas Młodszej Szkoły, stając się jednym z głównych propagatorów jej poglądów. Jego autorstwa Praktische Wahrnehmungen nach den Ergebnissen im Wiedner-Bezirkskrankenhause (1845) stały się swoistym „manifestem” nowej, opartej o ścisłe badanie anatomopatologiczne medycynie. Na ile głoszone wówczas idee były praktycznie realizowane w nauczaniu akademickim jest przedmiotem badań porównawczych, których wstępne wyniki są prezentowane w tym artykule. Niniejszy tekst odnosi się do znajdujących się w zbiorach Katedry Historii Medycyny UJ CM materiałów rękopiśmiennych, w tym niedawno przekazanych notatek z wykładów Józefa Dietla sporządzonych przez ówczesnego studenta medycyny Hipolita Rychlickiego. W świetle dokumentów związanych bezpośrednio z nauczaniem klinicznym tamtej doby poddawane są ocenie treści oficjalnych, danych drukiem przez Dietla rozpraw: Praktische Wahrnehmungen (1845) oraz Aforyzmów klinicznych na ścisłem badaniu osnutych (1862-4).

Z początkiem października 2013 roku zbiory Katedry Historii Medycyny UJ CM wzbogaciły się o rzecz szczególnie cenną. Dzięki uprzejmości dr Ewy Kramarzyńskiej-Zawrzykraj, a za pośrednictwem Pana Marka Łagana otrzymaliśmy rękopis notatnika, w którym utrwalono treści prezentacji klinicznych czynionych przez asystentów kliniki chorób wewnętrznych UJ w roku 1864, zatem za kierownictwa krakowską interną przez prof. Józefa Dietla (1804-1878). Autorem notatek był dziadek darczyńcy, wówczas student medycyny, Hipolit Wiktor Rychlicki (1842-1885). Jest to dla nas cenne świadectwo epoki, gdyż pozwala nam wejrzeć zarówno w tematykę, jak i sposób prezentacji zagadnień klinicznych, a nawet szerzej medycznych, w trakcie zajęć dydaktycznych jednego z najwybitniejszych lekarzy tamtej doby. Dzięki temu możemy porównać to co już jest nam znane, z tym co niesie treść zawarta w pozyskanym właśnie archiwalium.

O Rychlickim wiemy stosunkowo niewiele. Urodził się w Krakowie. Studiował medycynę na Wydziale Lekarskim UJ w latach 1862/63 - 1866/7. Uzyskał doktorat

Jozef Dietl was one of the most eminent physicians of 19th century. His influence on the development of medical clinic in Kraków was decisi-ve. Educated in Vienna, Dietl became familiar to the patterns of the s. c. YoungerSchool, becoming one of the major proponents of its ideas. Writen by him Praktische Wahrnehmungen nach den Ergebnissen them Wiedner - Bezirkskrankenhaus (1845) became a kind of " manifesto " of the new, based on close pathological study medicine. How much these ideas were practi-cally implemented in the academic teaching isthe subject of comparative studies, which preliminary results are presented in this article. This text re-fers the manuscript collection of the Department of the History of Medicine of Jagiellonian University, including the recently known lecture notes by written down by then medical student Hippolytus Rychlicki. In light of the documents related directly to clinical teaching should go research to what extent DietTs official declarations given in Praktische Wahrnehmungen (1845) and Aphorisms on the strict clinical study (1862-4).

z medycyny na podstawie rozprawy De iridectomia. Później w 1881 uzyskał stopień doktora chirurgii. Zmartw 1885 roku w Krakowie [1], Nie należy mylić go z młodszym bratem Władysławem (1850-1884), także studiującym medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1870/1 - 1874/5, później zaś pracującym jako asystent w klinice chorób wewnętrznych prof. Edwarda Korczyńskiego [2J. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że Korczyński studiował medycynę dokładnie w tych samych latach co Hipolit Wiktor [3], Ślad tego odnajdujemy na jednej z końcowych stron notatnika, gdzie widnieją autografy Korczyńskiego wpisane atramentem i w ołówku. Tyle udało mi się ustalić odnośnie osoby autora notatnika.

Z kolei o Józefie Dietlu, profesorze Wydziału Lekarskiego, rektorze Uniwersytetu Jagiellońskiego i pierwszym prezydencie miasta Krakowa, co zrozumiałe, napisano już wiele, badając tak jego biografię, jak i poddając ocenie jego dorobek naukowy (4-1 Oj. Nie sadzę zatem by było koniecznym po raz kolejny przytaczać, choćby i skrótowo zarysowanego życiorysu lub odwoływać się do analizy szeregu prac, które wyszły